شب قدر
️إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَهِ اَلْقَدْرِ. اَللَیْلَهُ: فاطمه و القدر: اَللَّهُ. فمن عرف فاطمه حق معرفتها، فقد ادرک لیله القدر،
و انّما سُمّیت فاطمه لانّ الخلق فطموا عن معرفتها …
و قوله: وَ ما أَدْراکَ ما لَیْلَهُ اَلْقَدْرِ لَیْلَهُ اَلْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، یعنى: خیر من الف مؤمن و هى ام المؤمنین.
تَنَزَّلُ اَلْمَلائِکَهُ وَ اَلرُّوحُ فِیها و الملائکه المؤمنون الذین یملکون علم آل محمد (ص) و الروح القدس هى فاطمه.
بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ اَلْفَجْرِ. یعنى حتى یخرج القائم؛
اللیله، حضرت فاطمه، است. القدر ،«اللَّه» است. پس هر کس که فاطمه و مقام ایشان، را به حقیقت بشناسد، حتماً شب قدر را درک کرده است.
و علت نامگذارى آن حضرت به فاطمه، به خاطر این است که مردم از شناختنش، ناتوان هستند.
اما معناى «لیله القدر، بهتر از هزار ماه است»؛ یعنى، بهتر از هزار مؤمن است و آن نیز امالمؤمنین حضرت زهراء (س) میباشد، مراد از ملائکه، مؤمنان عالِم به علوم آل محمد و مراد از روح یا روحالقدس همانا، فاطمه است.
و مراد طلوع فجر، ظهور حضرت قائم (ع) است.
تفسیر فرات کوفى، ص ۵۸۱-۵۸۲
فضیلت شب قدر و اعمال آن (بخش هشتم)
خداپرست باشیم، نه مردمپرست
مرحوم علامه قاضی برای بچههایشان دو تا وصیت خصوصی داشتند: «اول اینکه هیچ وقت درِ خانه مردم نروید؛ حتی اگر مرجع تقلید باشند.» اگر به درِ خانه اهلبیت(ع) میرویم، از این روست که آنها تجلی خدا و نماینده او روی زمین هستند. خداوند، آنها را واسطه فیض بین ما و خودش قرار داده است؛ چون اهلبیت(ع) در پیشگاه خداوند متعال آبرومند هستند. اگر آنها را پیش خداوند واسطه قرار دهیم، خداوند هم ما را مورد عنایت قرار میدهد. امیرالمؤمنین(ع)، باب الله است میتواند دست ما را بگیرد و ما را به خداوند متعال برساند.
منبع : رهتوشه راهیان نور، ویژه رمضان المبارک ۱۴۴۰ ﻫ .ق ـ ۱۳۹۸ ﻫ . ش.
فضیلت شب قدر و اعمال آن (بخش هفتم)
صدقه دادن
یکی دیگر از اعمال بسیار مهم شب قدر، صدقه دادن است که سبب اجابت دعا هم میشود. یکی از اعمالی که رحمت خداوند را جلب میکند، سخاوت است. در روایتی آمده است: سخاوت، درختی بهشتی است؛ هر کس به شاخه این درخت چنگ بزند، او را به طرف بهشت میکشد. در روایت دیگری یکی از صفات مؤمن را سخاوت معرفی کردهاند. در این شبها با توسل به اهلبیت(ع) باید از حیله و مکرهای شیطان به خداوند متعال پناه ببریم و از او غافل نباشیم؛ شیطانی که توانست هشتاد سال عبادت یک عابد را با مکر و خدعهاش نابود کند، او را فریب داد و به عمل قبیح زنا مبتلا کرد.
منبع : رهتوشه راهیان نور، ویژه رمضان المبارک ۱۴۴۰ ﻫ .ق ـ ۱۳۹۸ ﻫ . ش.
فضیلت شب قدر و اعمال آن (بخش ششم)
شب بیست و سوم، شب قدر
در روایت آمده است که حضرت زهرا(س) شبهای نوزدهم و بیست و یکم رمضان، بچهها را بیدار نگه نمیداشتند، ولی در شب بیست و سوم به خاطر اهمیت این شب، حتماً آنها را تا صبح بیدار نگه میداشتند. در روایت دیگری آمده است که عربی بیابانی به پیامبر(ص) عرض کرد: من در هر سال فقط یک شب میتوانم به مدینه و به خدمت شما بیایم، کدام شب بیایم؟ حضرت فرمود: «شب بیست و سوم رمضان بیا». در عظمت این شب در روایت دیگری آمده است که امام صادق(ع) به اندازهای بیمار بود که نمیتوانست از جایش برخیزد، اما در شب بیست و سوم فرمود: «مرا بلند کنید و به مسجد ببرید».(۱)
در این شبهای با عظمت برای یکدیگر دعا کنیم؛ زیرا در روایت آمده است «اگر کسی برای دیگری دعا کند، خداوند هزار برابرش را برای خودش مستجاب میکند».(۲)
۱. شیخ طوسى؛ الأمالی؛ ص ۶۷۶.
۲. شیخ صدوق؛ کتابُ من لا یحضره الفقیه؛ ج ۲، ص ۲۱۲.
۳- رهتوشه راهیان نور، ویژه رمضان المبارک ۱۴۴۰ ﻫ .ق ـ ۱۳۹۸ ﻫ . ش.
فضیلت شب قدر و اعمال آن (بخش پنجم)
بنابر برخی از روایات، احتمال اینکه شب بیست و سوم، شب قدر باشد؛ بسیار زیاد است. بهترین ماه سال، ماه رمضان است و بهترین شب ماه رمضان هم شب قدر است: «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْر»:(۱) «شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است».
تمام تقدیرات یک سال در شب قدر مقدر میشود و تمام ملائکه به همراه ملکه روح که اعظم ملائکه است (حتی از جبرئیل هم مقربتر است)، به محضر امام زمان(ع) مشرف میشوند. پس در این شب با عظمت از خدا بخواهیم که بهترین مصلحتها و تقدیرها را شامل حال ما کند.
ادامه دارد…
۱. قدر
۲- رهتوشه راهیان نور، ویژه رمضان المبارک ۱۴۴۰ ﻫ .ق ـ ۱۳۹۸ ﻫ . ش.
مخفی کن
امام ﻋَﻠــﯽ ﻋﻠﯿﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ فرمودند:
در حضور هفت گروه، ٧ کار را مخفی کن تا سعادتمند گردی:
۱- ﺩﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﻓﻘﯿﺮ، ﺩﻡ ﺍﺯ ﻣﺎلت ﻧﺰﻥ.
٢-ﺩﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﺑﯿﻤﺎﺭ، ﺳﻼﻣﺘﯽﺍﺕ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﺧﺶ ﻧﮑﺶ.
۳-ﺩﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻥ، ﻗﺪﺭﺕﻧﻤﺎﯾﯽ ﻧﮑﻦ.
۴-ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻏﺼﻪﺩﺍﺭ، ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ نکن.
۵-ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺯﻧﺪﺍﻧﯽ، ﺁﺯﺍﺩﯼﺍﺕ ﺭﺍ ﺟﻠﻮﻩﻧﻤﺎﯾﯽ نکن.
۶-ﺩﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﯽﺑﭽﻪ، ﺍﺯ ﺑﭽﻪﻫﺎﯾﺖ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﮑﻦ.
۷-ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﯾتیم، ﺍﺯ ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﺕ ﻧﮕﻮ.
منبع : ﺗﺤﻒ ﺍﻟﻌﻘﻮﻝ، ص ۱۶۷
کار در معدن و گرد و غبار در حال روزه
سوال:
من کارگر معدن هستم و هر روز ۶ ساعت در معدن ذغال سنگ کار می کنم. در تونل ها به قدری گرده ذغالی هست که وقتی بیرون می آیم باید یک ساعت خلط حاوی گرده ذغال سرفه کنم. با اینکه ماسک هم می زنم غبارهای غیلظ به حلقم وارد می شود تکلیف روزه ام چیست ؟ آیا روزه باطل است ؟
آیت الله خامنه ای: اگر گرد و غبار غلیظ وارد حلق شما نشود مانعی ندارد والا بنا بر احتیاط روزه صحیح نیست و در هر صورت باید به وسیله ماسک و یا پارچه از رسیدن گرد و غبار غلیظ به حلق جلوگیری نمایید که در این صورت ضرری به صحّت روزه وارد نیست.
نگاه نامحرم به کلاه گیس و موی مصنوعی
آیت الله بهجت: اگر باعث مفسده شود، جایز نیست
آیات عظام تبریزى، صافى، مكارم و نورى: خیر، كلاه گیس خود یك نوع زینت است و باید از نامحرم پوشانده شود
آیت الله خامنه ای: به هر حال استفاده از کلاه گیس و موی مصنوعی برای حجاب مجزی نیست و موی مصنوعی نیز باید پوشیده شود
آیت الله مکارم شیرازی: استفاده از کلاه گیس جایز است ولی این کار در برابر نامحرم جایز نیست و نگاه به موی مصنوعی اشکال دارد
آیت الله سیستانی: کلاه گیس خود زینت است و باید آن را بپوشاند
آیت الله وحید خراسانی: چنانچه کلاه گیس مصنوعی یا موی مصنوعی بر سر زن باشد، واجب است آن را از نامحرم بپوشاند و نگاه کردن به آن هنگامی که بر سر زن است، جایز نیست
آیت الله علوی گرگانی: اگر موجب نگاه مرد نامحرم به صورت یا گردن زن و امثال آن شود و یا اگر موجب لذت مرد شود، جایز نیست
مراقبت بر خوراک روح
امام مجتبي (عليه السلام) با تعجب فرمودند: «عَـجِبْتُ لِمَنْ يَتَفَكَّـرُ فى مَـأْكُولِهِ كَيْـفَ لا يَتَفَـكَّـرُ فى مَعْـقُـولِهِ، فَيُجَنِّبُ بَطْنَهُ ما يُؤْذيهِ، وَ يُودِعُ صَدْرَهُ ما يُرْدِيهِ؛ در شگفتم از كسى كه درباره خوراكيهاى خود انديشه و تأمل مىكند ولی درباره نيازمندیهاى فكرى و عقلىاش تأمل نمیكند، پرهيز مىكند از آنچه معده اش را اذيت مى نمايد و قلب خود را از پَستترين چيزها پر میكند.»
انساني که براي مأکولات (خوراکی ها) ذائقه خود را به کار مياندازد، علاقه خود را به کار مياندازد، از وقتي که ميخواهد غذايي یا ميوهاي را، تهيه کند چقدر دقتها در اين بخش به کار گرفته ميشود، مبادا ضرر داشته باشد، بخش فردي آن جدا، بخش گروهي و اجتماعي آن جدا، خواص آن مشخص، آفات آن مشخص، چرا نسبت به معقولات و مُدرکات خود و مقوّمات شخصيتي خود و مقوّمات ايماني خود آنقدر دقت ندارد؟ تمام شنيدهها وروديهاي به نفس هستند، اينها بايد ميزان داشته باشند، باید خط تراز داشته باشند، شکلدهنده به شاکله و شخصيت هر فرد هستند، اينها بايد از يک فيلتري عبور داده شود.
منبع : بحار الانوار،ج1،ص21۲.
نقش سازندۀ خوف و رجا در طریق بندگی (بخش سوم)
شخصی خدمت امام صادق(ع) عرضه داشت: گروهی گناه میکنند و میگویند: امید داریم و پیوسته اینچنین هستند تا مرگ به سراغشان میآید. امام فرمود: «اینان گروهی هستند که در میان آرزوها [ی پوچ= أمانیّ] سرگردانند.
از این رو آن حضرت فرمود: «اُرْجُ اللَّهَ رَجَاءً لَا يُجَرِّئُكَ عَلَى مَعَاصِيهِ وَ خَفِ اللَّهَ خَوْفاً لَا يُؤْيِسُكَ مِنْ رَحْمَتِه»:(2)
1. محمد بن یعقوب کلینی؛ الکافی؛ ج2، ص68.
2 . شیخ صدوق؛ الأمالی؛ ص14.
نقش سازندۀ خوف و رجا در طریق بندگی (بخش دوم)
امید به خدا، مهمترین سرمایه معنوی انسان است که آدمی در پرتو آن به سعادت دنیا و آخرت میرسد. امیرالمؤمنین(ع) در دعاى کمیل میفرماید: «ارْحَمْ مَنْ رَأسُ مَالِهِ الرَّجَاء»:(1) «به کسی که سرمایهاش امید است، رحم کن».
آیه زیر یکی از امیدبخشترین آیات قرآن کریم است که وعده آمرزش همه گناهان را به صورت یکجا میدهد:
«قُلْ یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ»(2): «[ای پیامبر] بگو: اى بندگانم که بر خود زیادهروی کردهاید! از رحمت خداوند نا امید نشوید؛ همانا خدا همه گناهان را مىآمرزد که او بسیار آمرزنده و مهربان است». (3)
1. «خدایا به کسی که سرمایهاش امید است، رحم کن».
2 . زمر: 53.
3 . شیخ صدوق؛ الأمالی؛ ص465. البته باید مراقب باشیم که شیطان با وسوسههایش ما را از این امیدبخشترین آیه هم محروم نکند؛ زیرا به فرموده امام صادق(ع) شیطانی به نام وسواس خناس، با وعده دروغ و آرزوهای دراز انسان را در گناه میاندازد و چون در گناه افتاد، استغفار را از یاد او میبرد.
نقش سازندۀ خوف و رجا در طریق بندگی (بخش اول)
اهمیت و آثار خوف
امام صادق(ع) فرمود:
«مؤمن [همواره] میان دو خوف به سر مىبرد: ترس نسبت به گناهان گذشته که نمىداند خداوند با او چه کرده است [یعنى آیا گناهش را آمرزیده است یا نه؟] و ترس نسبت به باقیمانده عمر خود که نمىداند آیا باز هم گناهانى که او را به هلاکت مىاندازد، از او سرخواهد زد یا خیر؛ پس مؤمن همیشه خائف است و جز خوف او را اصلاح نمىکند».(1)
علت سختی رویت هلال ماه
چرا در زمان قدیم رویت ماه اول رمضان و آخر آن ساده بود و این حرفها که امروزه درست شده است را نداشت ؟
پاسخ این پرسش را در کلامی از حضرت علی علیه السلام میابیم
حضرت علي عليه السلام فرمود:
زماني بر مردم خواهد آمد كه چند گناه بزرگ و عمل زشت در بين آنها پديد مي آيد .
1- كارهاي زشت آشكار مي گردد و معمولي مي شود .
2- پرده هاي عفت و شرم پاره مي گردد .
3- زنا كاري و تجاوزهاي ناموسي علني مي شود .
فضیلت شب قدر و اعمال آن (بخش چهارم)
صلوات، سبب شفاعت پیامبر(ص)
بعضی از اعمال ، سبب محرومیت انسان از شفاعت اهلبیت(ع) میشود و بعضی از کارها هم انسان را مشمول شفاعت اهل بیت(ع) میکند. یکی از چیزهایی که سبب میشود، انسان مشمول شفاعت اهلبیت(ع) شود، ذکر صلوات است؛ چون صلوات، دعا برای پیامبر(ص) و اهلبیت(ع) است و این دعا هم مستجاب است. وقتی ما میگوییم: خدایا! درود و لطف و رحمتت را بر پیامبر(ص) و اهلبیتش نازل کن؛ قطعاً این دعا مستجاب است و پاسخ پیامبر(ص) را هم به دنبال خواهد داشت. از همین روست که حضرت فرمود: «يَا عَلِیُّ مَنْ صَلَّى عَلَیَّ كُلَّ يَوْمٍ أَوْ كُلَّ لَيْلَةٍ وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِي وَ لَوْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الْكَبَائِرِ»:(۱) «ای علی! کسی که هر روز یا هر شب، بر من صلوات بفرستد، شفاعتش بر من واجب میشود؛ حتی اگر اهل گناه کبیره باشد» از این فرصت خوب استفاده کنیم و با این عمل خودمان را نجات دهیم.
۱. محمد بن محمد شعيری؛ جامع الأخبار؛ ص ۵۹.
فضیلت شب قدر و اعمال آن (بخش سوم)
توسل به اهلبیت(ع)، رمز اجابت دعا
امام باقر(ع) فرمود: مانع رسیدن به کمالات و مقاصد، خود ما هستیم؛ و گر نه خدای متعال، لطف و عنایتش دائم است: «يَا دَائِمَ الْفَضْلِ عَلَى الْبَرِيَّةِ».(۱) خزائن خدا «کن فیکون» است و هر چه اراده کند، خواهد بود. نقص و کمبودی در خدایی خدای متعال نیست. خداوند روزی دهنده و بخشنده است. دوست دارد بنده او را صدا بزند و با او مناجات کند.
در روایتی آمده است: «يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ عَشْرَ مَرَّاتٍ قِيلَ لَهُ لَبَّيْكَ مَا حَاجَتُكَ».(۲) اگر کسی ده مرتبه «یا الله» بگوید، جواب میآید: لبیک بنده من، چه میخواهی؟ هر چه میخواهی، بخواه که من میدهم: در روایت دیگری آمده است یکی از رمزهای اجابت دعا، واسطه قرار دادن پیامبر(ص) و اهلبیت آن حضرت است. در شب احیاء، هم قرآن را واسطه قرار میدهیم و هم خدا را به خودش قسم میدهیم که از این قسم بالاتر در عالم نیست.
۱. ابراهیم بن علی عاملی کفعمی؛ المصباح للکفعمی؛ ص ۶۴۷.
۲. محمد بن یعقوب کلینی؛ الکافی؛ ج ۲، ص ۵۱۹.