گرچه بسیاری از کاترشناسان تربیتی معتقدند که بازی های رایانه ای می تواند اثرات مثبتی مانند تکامل شخصیت و رفتار ، پرورش استعداد ها، ایجاد خلاقیت ، پرورش تمرکز و دقت ، افزایش بهره هوشی ، گسترش جهان بینی ، و غیره را به همراه داشته باشد اما متاسفانه می شنویم که هرازگاهی اخباری از مناطق مختلف جهان به گوش می رسد که فلان نوجوان به دلیل اینکه مثلا 15 ساعت بدون وقفه مشغول بازی با کامپیوتر بوده ، دچار حمله های عصبی شده و کارش به بیمارستان کشیده است .
امروزه جامعه شناسان به تاثیرات مثبت بازی های رایانه ای بر رفتارهای فردی و اجتماعی افراد پی برده اند . ولی به دلایلی مانند عدم آموزش صحیح به کودکان و نوجوانان ، معرفی بازی های رایانه ای و انواع آن به طور غیر صحیح، آشنا نبودن کاربران با زبان کامپیوتر و غیره اهداف بازی های رایانه ای به درستی شناخته نشده است و کودکان در عمل به سمت بازی هایی سوق داده شده اند که اثرات زیان باری دارند .
در ادامه به برخی اثرات مثبت و منفی بازی های رایانه ای اشاره می گردد :
اثرات مثبت بازی های رایانه ای
• یادگیری را آسان و توجه کودکان را جلب می کند .
• با رایانه هر چندبار که بخواهند ، می توانند موضوعی را ببینند و مرور کنند .
• برنامه های بسیار متنوعی وجود دارد که به کودکان امکان می دهد تا نقاشی ها یا داستان هایی را خلق کنند و یا بازی هایی در بازار موجود است که کودکان را به تاریخ و جغرافیا علاقه مند می کند .
• برنامه های آموزشی به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کنند.
• کودک بدون کثیف کردن لباس و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و و رنگ ها را عوض کند .
• مفاهیم و مبانی ریاضی را با کمک شکل های مختلف و ساده به کودک آموزش می دهد .
• به عقیده برخی از پزشکان بازی های رایانه ای به کودکان کمک می کند که به داروهای مسکن کمتر احتیاج پیدا کنند.
• بازی های رایانه ای کودکان را وارد دنیای می کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می برند .
• باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ضریف کودک می شود .
• وسیله کمک آموزشی برای معلولان و پر کردن اوقات فراغت آنهاست .

اثرات منفی بازی های رایانه ای
آسیب های جسمانی
• چشم های فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور
قرار می گیرد و دچار عوارض می گردد . مشاهدات نشان داده است که نوجوانان
چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی برخود فشار می آورند.
• به دلیل اینکه کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها می نشیند ، ستون فقرا و استخوان بندی او دچار مشکل می شود . همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن،کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتا ثابت و طولانی مدت با رایانه است .
• پوست فرد مدام در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.
ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصا درکودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض
بازی های رایانه ای است .

آسیب های روانی و تربیتی
• تقویت حس پرخاشگری : مهم ترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر
آنهاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد.
استمرار چنینبازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو می نماید. خشونت مهمترین محرکه ای است
که در طراحی جدیدترین و جذاب ترین بازی های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود.
برخی از چهره های معروف هالیوود که در فرهنگ ما انسان های ضد ارزش و غیر اخلاقی هستند،در این بازی ها به صورت قهرمان های شکست ناپذیر جلوه نمایی می کنند .
• انزوا طلبی : کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند درون گرا می شوند .
در جامعه ، منزوی و در بر قراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردد . روحیه انزوا طلبی باعث می شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی یرای یرز ناهنجاری های دیگر است .
• تنبل شدن ذهن : در این بازی ها به دلیل اینکه کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های
دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آن ها پیدا می کند اعتماد به نفس او در
برابر سختی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود . تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های
رایانه ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد . اما این مداخله ، فکری نیست بلکه این بازی ها
سلول های مغزی را گول می زند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند .
• ناراضی هستند، حالا جعبه جادویی دیگری یا جاذبه سحرانگیز دیگری به نام رایانه بر این وضعیت
اضافه شده و مشکلات را دوچندان کرده است .

• افت تحصیلی : به دلیل جاذبه مسحور کننده ای که این بازی ها دارند ، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می کنند ، حتی بعضی از کودکان صبح ، زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه کمی بازی کنند و وقت های تلف شده را بدین صورت جبران کنند .
رهنمود ها
• اگر چنانچه قرار است از بازی های رایانه ای استفاده کنید ، بهتر است بازی های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله آن ها ، معما هایی را حل کنند ، بیش از بازی های دیگر مورد توجه قرار دهید .
• بازی های دسته جمعی کودکان ، با ابزار های تصویری کمتر مساله ساز است ، این اسباب بازی ها زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی ، غرق بازی شود .
• والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص دهند . هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد زمینه چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود .
• بهتر است والدین با فرزندان خود به کوهستان ، باشگاه ها و میادین ورزشی بروند و به بازی های مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و هیجانی آنان تخلیه شود و توجهشان از بازی های رایانه ای منحرف شود .
• به فرزندانتان اجازه ندهید در فاصاله کمی از رایانه بنشینند .
• از رایانه هایی باصفحه کوچک استفاده کنید .
• نور صفحه نمایش گر را کم کنید .
• ضروری است بچه ها به طور مرتب بین دو نوبت ابزی استراحت کنند .
• چشم ها باید مسلط به صفحه نمایش باشد .
• روشنایی اتاق به نحوی تنظیم گردد که زنندگی نور به حداقل برسد .
• بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روزهای تعطیلی مجاز به استفاده از این بازی ها هستند .
• با استدلال و منطق آسیب هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می آورد متذکر گردید .
• مخرب ترین بازی های رایانه ای بازی هایی هستند که تصاویر آن ها به طور مکرر بر صفحه ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می گذرد ، شلیک کند ، لذا توصیه می شود از این گونه بازی ها کمتر در دسترس کودکان قرار گیرد .

صفحات: 1· 2