پس از فتح بغداد و سقوط عباسيان، خواجه نصير ماموريت يافت تا رصدخانه مراغه را ترتيب دهد. او جماعتي از رياضي‏دانان بزرگ را گردآورد و كار احداث رصدخانه را در سال 657 ق آغاز كرد. خواجه، با اين كار، عالمان بزرگ زمان را كه پراكنده بودند در يك مكان، جمع كرد و همچنين كتابخانه‏اي عظيم در محل رصدخانه مراغه احداث نمود. وي براي تهيه كتاب‏هاي مورد نظر، كتبي از بغداد، شام و شمال آفريقا و اطراف و اكناف ايران فراهم نمود و كتابخانه‏اي با بيش از 400 هزار جلد كتاب، ايجاد كرد. عمر خواجه از اين پس در خدمات علمي گذشت.

وي يكي از بزرگ‏ترين بنيانگذاران كلام شيعه بود و ضمن تاييد حكمت ابن ‏سينا، به شرح مشكلات اشارات پرداخت. وي همچنين آثار متعددي را در علوم مختلف به نگارش درآورد كه اخلاق ناصري، تجريد العقايد، زيج ايلخاني، اوصاف الاشراف، اساسُ الاقتباس و تذكره نصيريه و بيش از 60 اثر ديگر در اصول دين، منطق، هندسه، هيئت، نجوم، عروض و شعر از آن جمله‏اند. خواجه نصيرالدين در سال 672 در 75 سالگي درگذشت و در كاظمين به خاك سپرده شد.

اين روز را به منزله روزي براي بزرگداشت مهندسان، روز مهندس نيز ناميده‌اند.

صفحات: 1· 2