حسد، گناهی است که حالت تولیدی و زایش دیگر گناهان را دارد و تهمت، دروغگویی، نفاق، غیبت، اهانت، کتک زدن، قتل و نابودی دیگران و… به وسیله آن به ‌وجود می ‌آید.
از این رو شاید بتوان آن را «ام‌ الرذایل» یا مادر همه صفات بد دانست؛ همچنان ‌که امام علی(علیه السلام) فرموده است: «رَأْسُ الرَّذَائِلِ الْحَسَدُ؛ ریشه تمامی رذیلت ‌ها [و صفات ناپسند] حسادت است.» (تمیمی آمدی، غررالحکم، ح558)
رسول‌ خدا(صلی الله و علیه وآله) نیز درباره خطر این صفت چنین هشدار داده است: «اَخْوَفُ مَا اَخَافُ عَلَی اُمَّتِی اَنْ یَکْثُرَ لَهُمُ الْمَالُ فَیَتَحَاسَدُونَ وَ یَقْتَتِلُونَ؛ بدترین چیزی که بر امتم ترس دارم، این است که مال آن‌ ها فراوان شود؛ پس بر همدیگر حسودی کنند و به جنگ و قتال بپردازند.» (ابن ابی ‌فراس، مجموعه ورام، ج1، ص 127)
افراد حسود معمولاً افرادی رنجور،حساس،عصبی و افسرده می باشند

الف: آثار اجتماعی
1.نابسامانی های اجتماعی
حسود تمام یا بیشتر نیرو و انرژی بدنی و فکری خود را صرف حسادت می کند، لذا این کار منشأ نابسامانی های اجتماعی است.
قرآن مجید می فرماید:و کسانی که بعد از آنها آمدند،می گویند:پروردگارا ما و برادرانمان را که در ایمان به ما پیشی گرفتند بیامرز و در دلهایمان کینه و حسدی نسبت به مؤمنان قرار مده…(سوره حشر،آیه 10)
2.قتلها و جنایت ها:چنان که در داستان هابیل و قابیل ملاحظه کردید.
3.از بین رفتن دوستی ها.
4.عقب ماندگی اجتماعی؛اشخاص حسود و تنگ نظر می کوشند دیگران را به عقب بکشند.
5.هرج و مرج،پیامبر اکرم(ص) حسد را به بیماری بزرگ امت ها تشبیه کرده و می فرمایند:«…در اثر اختلاف و نفاق و حسد نسبت به یکدیگر،سرانجام به ظلم و ستم و سپس به هرج و مرج مبتلا می شوند».
ب: آثار معنوی حسد
1.نابود کننده ایمان، 2.آفت دین، 3.نابود کننده نیکی ها، 4.رسیدن به کفر و تفکرات کفر آمیز، 5.غیبت، 6. حسرت زیاد،(گناه زیاد)، 7.حجاب ضخیمی در برابر شناخت حقایق می افکند، 8.مانع رشد و تعالی ـ روحی فکری،معنوی خانوادگی و اجتماعی می گردد.
ج: آثار جسمانی حسد
افراد حسود معمولاً افرادی رنجور،حساس،عصبی،پرخاشگر و افسرده می باشند.دستگاه های مختلف بدن تحت تأثیر این حالت روحی دچار بیماری می گردد.
حضرت علی(ع) می فرماید:«شگفتا که حسودان از سلامتی خود غافل مانده اند».
د: آثار اخروی حسد
1.بدون حساب به جهنم می رود، 2.بدبختی و شقاوت دنیا و آخرت

 حسد از جمله رذایل اخلاقی است که ریشه و اساس بسیاری از گناهان و آلودگی‌ های اخلاقی دیگر محسوب می ‌شود. از این رو آیات و روایات متعددی در نکوهش، انگیزه ‌ها و آثار زیانبار فردی و اجتماعی آن در منابع اسلامی وارد شده است.
یكی از عمده‌ ترین عوامل تخریب و فساد در جهان، تخریب و فسادی است كه از ناحیه افراد حسود نشأت می‌ گیرد. قرآن حسادت را عامل نخستین قتلی كه در روی كره زمین رخ داده است، معرفی كرده و می ‌فرماید:
«وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ ابْنَیْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِن أَحَدِهِمَا وَلَمْ یُتَقَبَّلْ مِنَ الآخَرِ قَالَ لَأَقْتُلَنَّكَ قَالَ إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ»؛
«و داستان دو پسر آدم را به درستى بر ایشان بخوان هنگامى كه [هر یك از آن دو] قربانیى پیش داشتند پس از یكى از آن دو پذیرفته شد و از دیگرى پذیرفته نشد [قابیل] گفت ‏حتما تو را خواهم كشت [هابیل] گفت‏ خدا فقط از تقوا پیشگان مى ‏پذیرد» (مائده: 27)

ادامه مطلب در صفحه بعد

صفحات: 1· 2

حسد را علمای اخلاق این گونه تعریف کرده اند:
حسادت،تمنای سلب نعمت است از دیگری که به صلاح او باشد،یعنی حسود دوست دارد نعمت ها از طرف مقابل گرفته شود،خواه آن نعمت به حسود برسد! یا نرسد.
حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) در این باره می فرماید:«منشأ و ریشه رزایل حسادت است».
البته یک حالتی هم نزدیک به حسادت وجود دارد، که پسندیده و مایه ترقّی و پیشرفت است،و آن حالت غبطه است.
امام صادق(ع) می فرمایند:«به راستی مؤمن غبطه می خورد،ولی حسادت نمی ورزد اما منافق حسادت می ورزد و غبطه نمی خورد».
راستی می دانید نخستین حسدی که از سوی انسان در روی زمین صورت گرفت چه زمانی بود؟ که بود؟برای چه بود؟ و نتیجه اش چه شد؟
آری،نخستین حسد،حسادت قابیل نسبت به برادرش هابیل بود،آن هم به جهت اینکه خداوند قربانی هابیل را پذیرفت ولی قربانی قابیل را نپذیرفت،و این موضوع برای قابیل انگیزه ای برای کشتن برادرش شد.به این آیه شریفه توجه کنید:«و اتل نبأ ابنی آدم بالحقّ اذا قرّباً قرباناً…».(سوره مائده،آیه 27)
در این آیه کریمه داستان حسادت قابیل نسبت به هابیل بیان شده است.نوجوانان و جوانان عزیز در قرآن نمونه هایی از این قبیل ذکر شده است.مانند:داستان برادران یوسف،پسر نوح، هابیل و قابیل و داستان های عبرت آموز دیگر.

بعضی افراد با شادی و پیشرفت اطرافیانشان خوشحال می ‌شوند و با اندوه و شکست آن ‌ها، غمگین؛ گویی که عضوی از یک پیکرند. اما هستند کسانی که برایشان مهم نیست بر سر دیگران چه می ‌آید؛ مثل تکه ‌های زائد و غیر مفید یک پیکره که بود و نبودشان هیچ فرقی ندارد.
می‌خواهند همه خوبی ‌ها برای آن‌ ها باشد، دیگران همیشه ضرر کنند و هیچ‌ گاه موفق نباشند! به شادی و موفقیت دیگران حسادت می‌ کنند؛ هرگز در غم و شادی دیگران سهیم نمی‌ شوند؛ هرگز همراه دیگران لبخند نمی ‌زنند، همراه آن ‌ها گریه نمی ‌کنند و این هدیه تلخی است که خودشان، به خودشان داده‌اند.
این افراد که به نعمت ‌هایی که خدا به دیگران داده و به موفقیت ‌هایی که نصیب آنان شده، حسد می ‌برند، به آنچه خدا از فضلش به بندگانش بخشیده، حسد می ‌وزند: «أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ» (نساء 54)

حسد ریشه و اساس بسیاری از گناهان و آلودگی‌ های اخلاقی است
حسادت،تمنای سلب نعمت است از دیگری که به صلاح او باشد،یعنی حسود دوست دارد نعمت ها از طرف مقابل گرفته شود،خواه آن نعمت به حسود برسد! یا نرسد.
حسادت، آتشی شیطانی است که وقتی بر جان آدمی می ‌افتد، چاره‌ای در برابرش نیست، می‌ سوزاند و هم تن خاکی را به غم و آزردگی و اندوه گرفتار می‌ کند و هم روح را به گرفتاری در بند و وسوسه‌ های شیطانی در می‌ آورد؛ با خودش ایمان و آرامش و آسودگی را می‌ برد!
نشانه های حسد
1.ناراحتی از رسیدن نعمت به دیگری،بدون نشان دادن عکس العمل.
2.غیبت و عیب جویی.
3.دشمنی،عداوت و کارشکنی.
4.بی مهری یا قطع رابطه از شخص،و پنهان کردن صفات برجسته او به طوری که حتی نمی خواهد سخنی از او بشنود.

دعاي ﺩﺭ ﺍﺣﻮﺍﻻﺕ ﻋﺎﺭﻑ ﺑﺰﺭﮒ ﺷﯿﺦ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺠﺘﻬﺪﯼ ﺁﻣﺪﻩ است:
ﯾﮏ ﺭﻭﺯ ﮐﻪ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺗﻼﻭﺕ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻮﺩﻡ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻧﻤﻮﺩﻡ ﮐﻪ : ‏« ﮐُﻞُ ﻧَﻔﺲٍ ﺑِﻤَﺎ ﮐَﺴَﺒَﺖ ﺭَﻫِﯿﻨَﺔٌ ﺇِﻟَﺎ ﺃَﺻﺤَﺎﺏَ ﺍﻟﯿَﻤِﯿﻦِ ‏»
ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﺍﻓﺘﺎﺩﻡ ﮐﻪ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﯾﻤﯿﻦ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﻗﯿﺎﻣﺖ ﻫﻤﻪ ﺩﺭ ﮔﺮﻭ ﺍﻋﻤﺎﻟﺸﺎﻥ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺍﻻ ﺁﻧﻬﺎ؟
ﻫﺮ ﭼﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮﺩﻡ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﺸﺪﻡ.
ﺗﺎ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀﺮﺕ ﻣﻮﻻ ﺍﻣﯿﺮﺍﻟﻤﻮﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯽ ﻋﻠﯿﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﺭﺳﯿﺪﻡ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻗﺎ ﻋﺮﺽ ﮐﺮﺩﻡ ﻣﻮﻻﯼ ﻣﻦ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﯾﻤﯿﻦ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮔﺮﻭ ﻋﻤﻠﺸﺎﻥ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟
ﺣﻀﺮﺕ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ:
ﺷﯿﺦ ﺟﻌﻔﺮ ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﺍﻫﻞ ﺣﺴﺎﺏ ﻭ ﻋﺪﺩ ﻫﺴﺘﯿﺪ ﭼﻄﻮﺭ ﮐﻠﻤﻪ ﯾﻤﯿﻦ ﺭﺍ ﺣﺴﺎﺏ ﻧﮑﺮﺩﯾﺪ؟
ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﯾﻤﯿﻦ ﺭﺍ ﺣﺴﺎﺏ ﮐﺮﺩﻡ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻡ ﺣﺎﺻﻞ ﺁﻥ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻋﺪﺩ ۱۱۰ .
ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﻮﻗﻊ ﻓﻬﻤﯿﺪﻡ ﮐﻪ “ﮐُﻞُ ﻧَﻔﺲٍ ﺑِﻤَﺎ ﮐَﺴَﺒَﺖ ﺭَﻫِﯿﻨَﺔٌ ﺇِﻟَﺎ ﺷﯿﻌﯿﺎﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻣﯿﺮﺍﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ” ﻋﻠﯽ ﻋﻠﯿﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ .
ﯾﻌﻨﯽ ﻓﺮﺩﺍﯼ ﻗﯿﺎﻣﺖ ﻫﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺣﺴﺎﺏ ﻭ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻋﻤﺎﻟﺸﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﮕﺮ ﺷﯿﻌﯿﺎﻥ ﻭ ﭘﯿﺮﻭﺍﻥ ﺍﻣﯿﺮ ﺍﻟﻤﻮﻣﻨﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﺎﯾﺖ ﻭ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﺣﻀﺮﺕ ﻣﻮﻻ ﺣﺴﺎﺏ ﻭ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﯿﺴﺖ .
(ﻣﻨﺒﻊ : ﻻﻟﻪ ﺍﯼ ﺍﺯ ﻣﻠﮑﻮﺕ / ﭼﺎﭖ ﭼﻬﺎﺭﻡ / ﮐﻤﺎﻝ ﺍﻟﻤﻠﮏ / ﻗﻢ /۱۴۲۳ / ﺹ ۵۴ ﻭ ۵۵)

*درخواست رحمت و بخشش
٫۷ رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرينَ: سوره اعراف ، آيه ۲۳٫
پروردگارا، ما به خويشتن ستم کرديم و اگر ما را نيامرزى و بر ما رحمت نياورى ، همانا که ما از زيانکاران باشيم.
*درخواست خشنودي خدا
٫۸ رَبِّ أَوْزِعْني‏ أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتي‏ أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَ عَلى‏ والِدَيَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَدْخِلْني‏ بِرَحْمَتِکَ في‏ عِبادِکَ الصَّالِحين: سوره نمل ، آيه ۱۹٫
پروردگارا، مرا توفيق عنايت فرماى تا شکر نعمت تو را به جاى آورم ؛ نعمتى که به من و به پدر و مادرم عطا فرمودى . و توفيق عنايت فرماى تا کارى شايسته انجام دهم که تو را خشنود سازد و به رحمت خود، مرا در زمره بندگان صالحت درآور.
*توفيق نماز گزاري
٫۹ رَبِّ اجْعَلْني‏ مُقيمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي‏ رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعا. سوره ابراهيم ، آيه ۴۰٫
پروردگار من ، مرا و فرزندانم را بر پا دارنده نماز قرار بده

*درخواست صبر
٫۴ رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَيْنا صَبْراً وَ تَوَفَّنا مُسْلِمين: سوره اعراف ، آيه ۱۲۶٫
پروردگارا، قلب ما را از بردبارى سرشار فرماى ، و ما را مسلمان بميران .
*طلب سعه صدر
٫۵ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي : سوره طه ، آيه ۲۵ – ۲۸٫
پروردگارا، سينه مرا گشايش ده ، و کارم را بر من آسان فرماى ، گره از زبانم بگشاى تا سخنم را بفهمند.
*طلب آمرزش براي والدين
٫۶ رَبَّنَا اغْفِرْ لي‏ وَ لِوالِدَيَّ وَ لِلْمُؤْمِنينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسابُ : سوره ابراهيم ، آيه ۴۱٫
اى پروردگار ما، مرا و پدر و مادرم را و ايمانمان را در روزى که حساب برپا مى گردد بيامرز.

ادامه دارد…

*خير دنيا و آخرت
٫۱ ُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ : سوره بقره ، آيه ۲۰۱٫
اى پروردگار ما، در دنيا و آخرت به ما خير و خوبى عطا فرما، و ما را از شکنجه آتش حفظ نما.
*پايداري در دين
٫۲ رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ: سوره آل عمران ، آيه ۸٫
پروردگارا، پس از آن که ما را هدايت فرمودى ، قلبهايمان را نلغزان و از لطف خويش به ما رحمتى عطا فرما، که همانا تويى بخشنده بدون منت .
* بخشش گناهان
٫۳ َ رَبَّنا إِنَّنا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النَّارِ: سوره آل عمران ، آيه ۱۶٫
پروردگارا، همانا که ما ايمان آورده ايم ، پس گناهان ما را بيامرز و ما را از عذاب آتش نگاه دار.

ادامه دارد..

نکته ای که در باب صلوات قبل از هر چیز باید بدانیم این است که، وقتی ما صلوات می فرستیم، این سلام و صلوات ما به رسول خدا صلی الله علیه و آله می رسد.
رسول اللّه صلى‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم فرمود: حَیثُما كُنتُم فَصَلُّوا عَلَیَّ ، فإنَّ صلاتَكُم تَبلُغُنی. هر جا كه باشید بر من درود فرستید؛ زیرا درود شما به من مى‏رسد. (كنز العمّال : 2147 منتخب میزان الحكمة : 332)
و می دانیم که اسلام جواب سلام را واجب می داند ، پس پیامبر مهر و رحمت صلی الله علیه و آله حتما پاسخ سلام را می دهند. و خوشا به حال کسی که ایشان جواب سلامش را بدهد.
از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که: «صلوات شما بر من باعث روا شدن حاجات شما می شود و خداوند را از شما راضی می گرداند و اعمال شما را پاکیزه می کند.»(تفسیرالمیزان، ج 5، ص 326)
در روایتی دیگر به امام علی (علیه السلام) توصیه می کند که هرگاه امری تو را اندوهگین ساخت، بر پیامبر و آل او صلوات فرست…» (کنز العمال، ج1، ص 181)
این اعمال و دیگر اعمال مستحبی ، که به امر شده اند همه و همه اثرات عمیقی بر ما می گذراند تا در راه معنویت و رشد اخلاقی ، موفقتر عمل کنیم، باشد که به لطف خداوند متعال توفیق عمل پیدا کنیم.

بسم الله الرحمن الرحیم
اَللّهُمَّ اَعِنّي فيهِ عَلي صِيامِهِ وَقِيامِهِ وَجَنِّبْني فيهِ مِنْ هَفَواتِهِ وَ اثامِهِ وَارْزُقْني فيهِ ذِكْرَكَ بدَوامِهِ بِتَوْفيقِكَ يا‌ هادِي الْمُضِلّينَ
خدایا یاری کن مرا در این روز بر روزه گرفتن و عبادت، و برکنارم دار در آن از بیهودگی و گناهان و روزیم کن در آن یادت را برای همیشه، به توفیق خودت ای راهنمای گمراهان

O Allah , on this day help me with its fasts and prayers, and keep me away from mistakes and sins of the day , grant me that I remember You continuously through day by Your assistance , O the guide of those who stray

 یک نکته را هم میخواهم یادآوري کنم و آن نظام امر به معروف و نهی از منکر است. امر به معروف و نهی از منکر واجب حتمی همه است؛ فقط من و شما به عنوان مسئولان کشور وظیفه مان در باب امر به معروف و نهی از منکر سنگین تر است.

1379/04/19 دیدار با مسؤولان و کارگزاران نظام جمهوري اسلامی ایران

کتاب راهبردهاي مقام معظم رهبري امام خامنه ای(مدظله العالی)در زمینه امر به معروف و نهی از منکر

 امر به معروف، یک مرحله ي گفتن و یک مرحلهي عمل دارد. مرحله ي عمل، یعنی اقدام با دست و با زور. این مرحله، امروز به عهده ي حکومت است و باید با  جازهي حکومت انجام بگیرد و لا غیر. اما گفتن با زبان، بر همه واجب است و همه باید آن را بدون ملاحظه انجام بدهند.

1368/10/19 دیدار با جمع کثیري از اقشار مختلف مردم قم، سالروز قیام مردم قم

کتاب راهبردهاي مقام معظم رهبري امام خامنه ای(مدظله العالی)در زمینه امر به معروف و نهی از منکر

الان هم عرض میکنم: نهی از منکر کنید. این، واجب است. این، « همه امر به معروف و نهی از منکر کنند » : چندي پیش گفتم مسؤولیت شرعی شماست. امروز مسؤولیت انقلابی و سیاسی شما هم هست.

1371/04/22فرماندهان نیروهاي مقاومت بسیج سراسر کشور، در روز شهادت امام سجاد(ع)

کتاب راهبردهاي مقام معظم رهبري امام خامنه ای(مدظله العالی)در زمینه امر به معروف و نهی از منکر