علومی که از آن حضرت نقل کرده اند به اندازه ای است که ره توشه کاروانیان شد و نامش در همه جا انتشار یافت. دانشمندان در بین ائمه علیه السلام بیشترین موضوعات علمی و دینی را از امام صادق روایت کرده اند. هیچ یک از اهل آثار و راویان اخبار بدان اندازه که از آن حضرت بهره برده اند از دیگران سود نبرده اند. محدثان نام راویان موثق آن حضرت را جمع کرده اند که شماره آنها، با صرف نظر از اختلاف در عقیده و گفتار، به چهار هزار نفر می رسد. بیشترین حجم روایات، احادیثی است که از امام صادق علیه السلام نقل شده است. اهمیت معارف منقول از جعفر بن محمد صلی الله علیه و آله به میزانی است که شیعه به ایشان منسوب شده است. کمتر مسئله دینی ـ اعم از اعتقادی، اخلاقی و فقهی ـ بدون رجوع به قول امام صادق علیه السلام قابل حل است. کثرت روایات منقول از امام صادق علیه السلام به دو دلیل است:

یکی اینکه از دیگر ائمه علیهم السلام بیشتری زیستند و ایشان با شصت و پنج سال عمر شیخ الائمه محسوب می شوند (83 ـ 148 هجری)، و دیگری که به مراتب مهم تر است، اوضاع زمانی خاص حیات امام صادق علیه السلام است. دوران امامت امام ششم مصادف با دوران ضعف مفرط امویان، انتقال قدرت از امویان به عباسیان و آغاز خلافت عباسیان است. امام با حسن استفاده از این فَترت و ضعف قدرت سیاسی به بسط و اشاعه معارف دینی همت گمارد. عظمت علمی امام صادق علیه السلام در حدی است که ائمه مذاهب دیگر اسلامی از قبیل ابوحنیفه و مالک خود را نیازمند به استفاده از جلسه درس او می یافتند. مناظرات عالمانه او با ارباب دیگر ادیان و عقاید، نشان از سعه صدر و وسعت دانش امام است. اهمیت این جهاد فرهنگی امام صادق علیه السلام کمتر از قیام خونین سید الشهداء علیه السلام نیست.

صفحات: 1· 2