در کدام سوره ی قرآن آمده است که اعوذ بالله من الشیطان رجیم را باید قبل بسم الله الرحمان الرحیم گفت؟ »
یکی از آداب تلاوت قرآن که در قرآن و روایات آمده است گفتن” اعوذ بالله من الشیطان رجیم” قبل از تلاوت قرآن است حتی باید آنرا قبل از “بسم الله الرحمن الرحیم ” گفت به این دلیل که “بسم الله الرحمن الرحیم “جزء قرآن است. البته اين پناه بردن نبايد محدود به لفظ و سخن باشد بلكه بايد در اعماق روح و جان نفوذ كند و در تمام مدت تلاوت این حالت حفظ شود.
در اسلام همه چيز نياز به برنامه دارد مخصوصا بهره‏ گيرى از كتاب بزرگى همچون قرآن، به همين دليل در خود قرآن براى تلاوت و بهره ‏گيرى از اين آيات آداب و شرائطى بيان شده است که عبارت است از:
1- تماس گرفتن با خطوط قرآن بايد توام با طهارت و وضو باشد. قرآن مى‏ فرمايد: قرآن را جز پاكان لمس نمى‏ كنند.” [1]
اين تعبير ممكن است هم اشاره به پاكيزگى ظاهرى باشد، و هم اشاره به اين كه درك مفاهيم و محتواى اين آيات تنها براى كسانى ميسر است كه از رذائل اخلاقى پاك اند، یعنی انسان باید از صفات زشتى كه بر ديده حقيقت بين او پرده مى ‏افكند، دور باشد تا از مشاهده جمال حق و حقایق قرآن محروم نگردد.
2– قرآن را بايد به صورت” ترتيل” تلاوت كرد، يعنى شمرده، و توام با تفكر.[2]
3- به هنگام آغاز تلاوت قرآن بايد از شيطان رجيم و رانده شده درگاه حق، به خدا پناه برد، چنان كه در آيات فوق خوانديم"هنگامى كه قرآن مى‏ خوانى، از شرّ شيطان مطرود، به خدا پناه بر! [3]
در روايتى از امام صادق (ع) مى‏ خوانيم كه در پاسخ اين سؤال كه چگونه اين دستور را عمل كنيم؟ و چه بگوئيم؟ فرمود بگو:"استعيذ بالسميع العليم من الشيطان الرجيم‏”
و در روايت ديگرى مى‏ خوانيم كه امام به هنگام تلاوت سوره حمد فرمود: “اعوذ باللَّه السميع العليم من الشيطان الرجيم، و اعوذ باللَّه ان يحضرون” یعنی:” به خداوند شنوا و دانا از شيطان رجيم پناه مى‏ برم، و هم به او پناه مى ‏برم از اينكه نزد من حضور يابند"!
اما اینکه در هنگام تلاوت قرآن، گفتن “اعوذ بالله من الشیطان رجیم” باید قبل از “بسم الله الرحمن الرحیم “باشد به این دلیل است که “بسم الله الرحمن الرحیم “جزء قرآن است از این رو باید قبل از ورود به متن قرآن باشد.
همچنین در روایتی آمده است که اولین چیزی که جبرئیل در باره قرآن به پیامبر اکرم (ص) گفت این بود: ای محمد بگو: “أَسْتَعِيذُ بِالسَّمِيعِ الْعَلِيمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ” سپس گفت بگو: ” بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ".[4]‏
البته اين پناه بردن نبايد محدود به لفظ و سخن باشد بلكه بايد در اعماق روح و جان نفوذ كند به گونه‏اى كه انسان هنگام تلاوت قرآن از خوهاى شيطانى جدا گردد، و به صفات الهى نزديك شود، تا موانع فهم كلام حق از محيط فكر او برخيزد و جمال دلاراى حقيقت را بدرستى ببيند.[5]
بنا بر اين پناه بردن به خدا از شيطان هم در آغاز تلاوت قرآن لازم است و هم در تمام مدت تلاوت هر چند به زبان نباشد.
[1] - لا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ:”
[2] - مزمل ،4 وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا
[3]-نحل،98، فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجيمِ
[4]- مستدرك‏الوسائل ج : 4 ص : 265- 4، الشَّيْخُ أَبُو الْفُتُوحِ الرَّازِيُّ فِي تَفْسِيرِهِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ‏قَالَ أَوَّلُ آيَةٍ نَزَلَتْ أَوْ أَوَّلُ مَا قَالَهُ جَبْرَئِيلُ لِرَسُولِ اللَّهِ ص فِي أَمْرِ الْقُرْآنِ أَنْ قَالَ لَهُ يَا مُحَمَّدُ قُلْ أَسْتَعِيذُ بِالسَّمِيعِ الْعَلِيمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ ثُمَّ قَالَ قُلْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ‏
[5]- تفسير نمونه، ج‏11، ص:401 و402

صفحات: 1· 2