تاريكي شب افق را فرا گرفته بود و خاموشي در تمام نقاط حكم مي كرد هنگام آن رسيده بود كه جانداران در خوابگاه هاي خود به استراحت بپردازند و براي مدت محدودي،چشم از مظاهر طبيعت بپوشند و براي فعاليت روزانه خود تجديد قوا كنند.
پيامبر بزرگ اسلام نيزاز اين قضيه مستثني نبود او مي خواست پس از اداي فريضه به استراحت بپردازد، ولي يك مرتبه صداي آشنايي به گوشش رسيد، آن صدا جبرئيل امين وحي بود كه به او گفت: امشب سفر دور و درازي در پيش داري و من نيز با تو همراهم تا نقاط مختلف گيتي را با مركب فضا پيمايي به نام ((براق)) بپيماييد.
پيامبر گرامي سفر با شكوه خود راآغاز كرد و با همان مركب به سوي بيت المقدس واقع در كشور اردن كه آن را مسجدالاقصي نيز مي نامند، روانه شد و در مدت بسيار كوتاهي در آن نقطه پايين آمد و از نقاط مسجد و بيت اللحم كه زادگاه حضرت مسيح است و منازل انبيا و آثارو جان گاهشان مثل طور سينا كه خداوند درآن جا با موسي سخن گفته بود ديدن كردند و در برخي از منازل دو ركعت نمازگزارد.كه نقل كرده اند در دو ركعت نمازي كه در بيت المقدس خواند انبياي عظام به او اقتدا كردند و جبرئيل اذان گفت.

سپس قسمت دوم از برنامه خود راآغاز فرمود و از همان نقطه به سوي آسمان ها پرواز كرد، ستارگان و نظام جهان بالا را ديدو با ارواح پيامبران و فرشتگان آسماني سخن گفت و از مراكز رحمت و عذاب (بهشت و دوزخ) بازديدي كرد. درجات بهشتيان و اشباح دوزخيان را از نزديك ديد و در نتيجه از امور هستي و اسرار جهان آفرينش و وسعت عالم خلقت وآثار قدرت بي پايان خدا كاملا آگاه شد پس به سير خود ادامه داد و به ((سدرة النتهي )) رسيد وآن را سرا پا پوشيده از شكوه و جلال وعظمت ديد. در اين هنگام برنامه وي پايان يافت .
وي مأمور شد از همان راهي برگردد كه پرواز كرده بود .در مراجعت نيز در بيت المقدس فرود آمد و راه مكه و وطن خود را پيش گرفت و در بين راه به كاروان بازرگاني قريش برخورد و اتفاقاتي براي پيامبر پيش آمد كه بعدا همين ها در برابر حرف هاي قريش، جزئيات گزارش هاي آن حضرت را تصديق كردند.
روحاني يا جسماني بودن معراج
معراج پيامبر هم جسماني و هم روحاني بوده هرچند اختلاف نظر وجود دارد
در مورد تاريخ و مكان معراج و نيز روحاني و جسماني بودن آن وآن چه پيامبر در معراج ديد و مباحث ديگر آن مطالب بسياري هست كه در بعضي از موارد اختلاف نظر نيز وجود دارد كه ما در اين جا با مطالعه چندين كتاب به نكات مهم و مختصري از آن پرداختيم.
معراج از ديدگاه اسلام
معراج در لغت به معني نردبان، پلكان و هرچيزي كه به وسيله ي آن به بالا مي روند و در اصطلاح و روايات سفر شبانه ي پيامبر اسلام از بيت المقدس به آسمان ها و رسيدن به سدرةالمنتهي و مقارب قوسين الهي به قدرت الهي را گويند.
واژه معراج از وقتي بر سر زبان ها افتاد كه سفر آسماني پيامبر به وقوع پيوست .
معراج از واقعيت درخشان انديشه ي اسلامي حكايت دارد و انسان را به آزادي و رهايي در گستره اين جهان پهناور فرا مي خواند تا با ايمان عميق و استوار بر دانش و برهان به خدا بگروند نه ايماني كه از تقليد كور كورانه ناشي گردد. به راستي زير پا گذاشتن قوانين جهان هستي و پرواز به فضاي خارجي در آن زمان كار محالي بوده است، ليكن پيامبر(صلوات الله عليه) به فرمان خداي متعال، در سفر معراج خود، اين موضوع را ممكن و عملي ساخت. پيامبر مسافت هاي بسيار دور را در فاصله ي اندكي بيش از سرعت نور، پيمود در نتيجه كمتر از چشم برهم زدني به بيت المقدس رسيد، پس از آنجا به ملكوت اعلي رفت و پس از آن به كره زمين بازگشت.
معراج از نقطه نظر علمي از زيباترين دلايل توحيد و مطمئن ترين آن است كه بر عظمت جايگاه پيامبر و مقام والاي او نزد خداي متعال دلالت دارد.
خداوند سير شبانه و معراج را به پيامبر بزرگوارش اختصاص داد و با اين ويژگي آن حضرت را بر ديگر پيامبرانش برتري داد. جريان معراج و سير آن حضرت در عوالم وجود، ريشه ي قرآني دارد و در دو سوره اسراء و نجم به طور آشكار بيان شده و در سوره هاي ديگر نيز اشاراتي به آن شده است .
اهداف معراج
- مشاهده عظمت عالم ملكوت و تازگي هاي آفرينش و شگفتيهاي مخلوقات الهي در عالم خارج
- اين سفرفرخنده، مطمئن ترين دليل قاطع بر وجود آفريدگار بزرگ است
- اين سفر مبارك، جان پيامبر را از شكيبايي و تصميم بر اداي رسالت خداي متعال آكنده ساخت و نيز احكام اسلام را نشر داد كه هدف آن دگرگوني شيوه هاي اسلامي بود كه اهداف اصيل و نمونه هاي والايي دارد و انسان در پرتو آن آسوده خاطر و محترمانه زندگي مي كند.
- هدف ديگر اين بود كه پيامبر عالم بالا، عرش، كرسي و آن چه را از عجايب حيرت آور كه موجب كمال نزديكي به خداي متعال است مشاهده فرمود.
- منابع:
- فروغ ابديت، آيت الله جعفر سبحاني
- زندگاني پيامبر، باقر شريف قرشي
- ناسخ التواريخ/زندگاني پيامبر،تأليف محمد تقي لسان الملك سپهر به اهتمام جمشيد كيان فر