رهنمودهای ده گانه کارآفرینی با الهام از سیره پیامبر (ص)
در ترویج کار و کارآفرینی، اندیشه خیرخواهانه پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، مورد تصدیق مورخان و صاحب نظران بوده و هست و آن چه از سخنان ایشان استفاده می شود، این است که در شکوفا کردن استعدادهای نهانی و جامه عمل پوشاندن به آرمان ها و تبدیل مرحله فکر و اندیشه به عمل و محصول، ده گام اساسی زیر را باید طی نمود.
1- ضرورت آموختن یک کار و پیشه
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، منادی آموختن مهارت های مختلف است؛ لذا می فرماید: «خداوند بنده ای را دوست دارد و آنان، کار و پیشه ای را بیاموزد تا به وسیله آن، از مردم، بی نیاز گشته، از کابوس هراس انگیز فقر، رهایی یابد».
2- زمان شناسی
زمان شناسی در کار، بسیار مهم است و چه بسا کارهایی که به خاطر انتخاب زمان نامناسب، با شکست مواجه شده اند. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می فرماید: «کسب و کار، در گرو زمان و فصل مناسب خویش است».15
3- سستی گریزی
مردم سست، جامعه کسل را رقم می زنند و جامعه کسل، آینده خمود و کم تحرک را به ارمغان می آورد؛ لذا پیامبر رحمت صلی الله علیه وآله، از کسالت و سستی، به خدا پناه می برد و می فرماید: «خدایا! به تو پناه می برم از کسالت و سستی و به تو پناه می برم از فقر و کفر» و باز می فرماید: «خداوند، انسان بیکار و بی تحرک در کارهای دنیا و آخرت را دشمن می دارد».16
4- تداوم و استواری
یکی از ویژگی های فاخر کارآفرینان، استواری، استحکام، تدوام و شکست ناپذیری است؛ لذا پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، ضمن تشویق به انتخاب یک کار دقیق، می فرماید: «هر کسی از شما که کاری را انجام می دهد، باید آن را با استواری، استحکام و مداومت به سرانجام برساند» و نیز می فرماید: «بافضیلت ترین کارها، بادوام ترین آنهاست؛ ولو اندک باشد».
5- سودرسانی
از ویژگی های کارآفرینان، خلق فرصت ها، استقبال از خطرها، خرج سرمایه فکری و مادی، عبور از ناشناخته ها و خلق «همه چیز» از «هیچ» و سپس ترک آن برای دیگران و ایجاد فرصتی دیگر است و این خلق و واگذاری، در چرخه تداوم قرار می گیرد و نتیجه آن، سودرسانی به دیگران است. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در این باره می فرماید: «بهترین مردم، کسی است که برای مردم، سودمندتر باشد».19
6- کسب دانش و مهارت لازم
حالت جست وجوگری و کسب اطلاعات، از ویژگی های کارآفرینان است که کارهای خود را بر اساس اطلاعات متقن و با تدبیر انجام می دهند. رسول اکرم صلی الله علیه وآله، در این باره می فرماید: «ای پسر مسعود! هر گاه تصمیم به کاری گرفتی، آن را از روی علم و عقل انجام بده و از این که بدون اندیشه و علم، اقدام به کاری کنی، پرهیز کن».
7- رابطه دوستانه و صحیح
از ویژگی های کارآفرینان، رابطه آنان با اطرافیان خود در محیط کار است که اغلب، دوستانه، غیررسمی و سودرسان است. پیامبر صلی الله علیه وآله درباره فعالیت های مختلف می فرماید: «در اسلام، نه تحمل زیان جایز است و نه ضرر رساندن به دیگران و فریب آنها. روابط، باید شفاف، دوستانه و صادقانه باشد».
8- صداقت حرفه ای
ویژگی دیگر کارآفرینان، صداقت حرفه ای و عدم طمع ورزی است. این مسئله، هم در اعتماد به کارآفرین و هم در تداوم همکاری با او، موءثر است. پیامبر صلی الله علیه وآله در این باره می فرماید: «هر گاه فردی برای یک کار مشخص، فرد دیگری را به فعالیت فرا خواند، باید حقوق او را به طور کامل بپردازد» و نیز می فرماید: «هر کس فردی را به فعالیت فرا می خواند، پیش از کار، او را از اجرتش آگاه سازد».
9- پشت کار و خلاقیت
کارآفرین، علاوه بر تصمیم گیری صحیح، مناسب و دقیق، فردی است که دارای ایده و فکر جدید باشد و در حوزه ای وسیع، از خلاقیت و پشت کار برخوردار باشد. زمانی که یک کارآفرین، احساس ذوق و هیجان می کند، به یک فکر و ایده جدید می رسد و آن گاه، پشت کار لازم را از خود نشان می دهد. کارآفرین، همواره در تکاپو و خلاق است. پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله، جدیت و پشت کار را ستایش می کند و می فرماید: «هر کس به دنبال کاری رود و در آن، پشت کار به خرج دهد، یقیناً به نتیجه می رسد».
10- احتکارگریزی و مولد بودن
کارآفرین نوآور، همیشه در حال خلق و ایجاد است و به کم قناعت نکرده، زیاد را هم انباشته نمی کند و در عین حال، فردی احتکارگریز و در حال حرکت است و همواره احساس نیاز به توفیق بیشتر، او را از تکیه به وضع موجود، رها می سازد. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، ضمن ستایش بی نیازی و غنا می فرماید: «دارا بودن و بی نیازی، بهترین یاور انسان بر حفظ تقواست» و تأکید می فرماید که «از احتکار بپرهیزید