در کتاب «گذار از فتنه» با توجه به بخشهایی از دعای امام سجاد(ع) به چهار عامل و زمینه اصلی فتنه اشاره می شود که عبارت است از:

1. انحراف از هدایت اصلی

2. سنگدلی

3. نافرمانی پروردگار

4. تزلزل و پیمان شکنی

مقام معظّم رهبری هم یکی از عوامل مهم ایجاد فتنه را دنیاطلبی می داند. ایشان با تمسک به کلام حضرت سجاد(ع) در تعیین زمینه های فتنه انگیزی به دنیاطلبی و خطرهای آن اشاره می کند و یکی از خطرهای بزرگ جامعه را در دنیاطلبی خواصی می داند که وظیفه هدایت و امنیت جامعه را به عهده دارند. به تعبیر ایشان فتنه های سیاسی و اجتماعی، در عرصه دل انسان ریشه دارد که تمامی ندارد.(بیانات رهبر معظّم انقلاب در اولین دیدار با نمایندگان مجلس هشتم، 21/3/1387)

یکی دیگر از عوامل ایجاد زمینه های فتنه، نافرمانی و عصیان در مقابل رهبری اسلامی است. اگر جامعه اسلامی شکرگزار نعمت ولایت الهی باشد و ولایت مداری پیشه کنند، زمینه های فتنه و بحران اجتماعی از میان خواهد رفت.