الف) تهیه محتوای علمی پژوهش:

برای تهیه محتوای علمی پژوهش مراحل زیر باید انجام شود؛

1- انتخاب موضوع
پژوهشگر با در نظر گرفتن دغدغه های فردی و اجتماعی و انگیزه های درونی خود و نیازهای جامعه و اقشار عام یا خاص و همجنین با توجه به توانایی علمی خود می تواند موضوعی را برای تحقیق و پژوهش خود انتخاب نماید. این موضوع می تواند یک مفهوم بسیط و واحد باشد؛ مانند: ایثار، دفاع.

و یا یک مفهوم مرکب مانند: تربیت فرزند.pan style="font-family: tahoma,arial,helvetica,sans-serif;">گاهی موضوع، یک مفهوم دارای محدوده معین است، مانند: ولایت و امامت در مکتب تشیع، یا تربیت فرزند از دیدگاه اسلام.
موضوع یک پژوهش نباید خیلی کلی و دارای دامنه بسیار گسترده ای باشد. هر چه این محدوده کوچکتر و ضیق تر باشد، تلاش برای عمق بخشیدن به مطالعه و بررسی موفق تر است.

2- انتخاب محدوده پژوهش
تحقیق در یک موضوع علمی می تواند بدون محدودیت در دامنه پژوهش باشد و پژوهشگر موضوع خود را در هر زمینه قابل تحقیق، بررسی کند؛ اما بهتر است محدوده معینی از فضای علمی را برای آن در نظر بگیرد و منابع در دسترس را شناسایی و محدوده استناد و استدلال خود را معین نماید تا گرفتار خلط مباحث و آشفتگی در استدلال نشود، مانند: مبانی روان شناختی انسان در منابع اسلامی، بانکداری در اسلام، فقه پویا در روایات اهل بیت علیهم السلام و یا حکومت و زمامداری اسلامی در نهج البلاغه.

3- انتخاب عنوان
عنوان پژوهش می تواند کلمه و یا عبارتی باشد که به طور صریح یا به شکل هنری حکایت از موضوع و یا مدعا و هدف پژوهش نماید. این عنوان ترجیحاً باید زیبا، کوتاه و رسا باشد. گاهی همان موضوع اثر پژوهشی عیناً عنوان تحقیق قرار داده می شود. عنوان پژوهش را می توان پیش از انجام مراحل تحقیق انتخاب نمود و گاهی این عنوان پس از پایان تحقیق انتخاب می شود.