آیه اکمال دین
چرا آيه اكمال دين با احكام خوردن گوشت مردار و نهي از آن شروع شده و پس از آن جملاتي مربوط به اكمال دين آمده و ولايت حضرت امام علي(ع)؟
چه تناسبي بين مسأله ولايت و امامت و جانشيني پيامبر (ص)، با مسأله گوشت هاي حرام و حكم اضطرار و ضرورت وجود دارد؟
گاه پرسيده مي شود ابتداي آيه سوم سوره مائده پيرامون گوشتهاي حرام و در انتهاي آن، سخن از اضطرار و ضرورت و حكم آن سخن ميگويد و در وسط اين دو مطلب، سخن از ولايت و امامت به ميان آمده است. چه تناسبي بين مسأله ولايت و امامت و جانشيني پيامبر (ص)، با مسأله گوشتهاي حرام و حكم اضطرار و ضرورت وجود دارد؟ آيا اين خود شاهدي نميشود كه جملات مورد بحث از آيه، ارتباطي به بحث ولايت نداشته و مطلب ديگري را تعقيب مينمايد؟
سپس مسأله اضطرار يا مصداقي از مصاديق آن رخ داده و به دنبالش حكم آن نازل شده و ذيل آيه را كه حاوي حكم اضطرار است به دنبال قسمت وسط آيه ثبت كرده باشند، بنابراين،، لازم نيست آيات تناسب خاصّي با هم داشته باشند (1)و ممكن است هر قسمت از آيه در بر دارنده حكم خاص و مستقلي باشد.
علامه طباطبائي ره مي نويسد:
در باره جمله اليوم ….روايات زيادي هست كه متعرض شان نزول جمله مورد بحث شده و نامي از اصل آيه نياورده و اين مويد آن است كه جمله اليوم … مستقل و جداي از صدر و ذيل آيه نازل شده و قرار گرفتن آن در وسط آيه مذكور يا به دستور رسول خدا بوده و يا به تاليف مولفين بعد از رحلت آن حضرت .
چنان كه از شعبي نقل شده كه گفت : وقتي كه آيه شريفه اليوم …بر پيامبر ص نازل شد آن جناب در عرفه بود و چون آن حضرت از هر آيه اي كه خوشش مي آمد دستور مي داد در آغاز سوره اش جاي دهند، اين آيه را در اول سوره قرار دادند . شعبي مي افزايد : جبرئيل به آن جناب مي آموخت كه هر آيه را در كجا جاي دهد. (2)
پي نوشت ها :
1. آيات ولايت در قرآن، آيت الله مكارم، ص 61 .
2. علامه طباطبائي، ترجمه الميزان، انتشارات اسلامي، ج 5، ص 272.
