روز محیط زیست
هر سال روز 15 خرداد در سراسر جهان با عنوان روز جهانی محیط زیست گرامی داشته میشود. تاریخچه روز جهانی محیط زیست به سال 1972 یعنی 36 سال پیش بر میگردد. در آن سال برای اولین بار، سازمان ملل متحد کنفرانسی را با موضوع انسان و محیط زیست در شهر استکهلم سوئد برگزار کرد.
همزمان با برپایی این کنفرانس مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامهای را تصویب کرد که منجر به تشکیل UNEP (برنامه محیط زیست سازمان ملل) شد. هم اکنون 36 سال است که UNEP در سراسر جهان مراسم ویژهای را به مناسبت این روز برگزار مینماید. مراسم این روز میتواند به اشکال مختلف باشد مثل راهپیماییهای خیابانی ، همایشهای دوچرخه سواری، نمایش ، مسابقات نقاشی و مقاله نویسی در مدارس ، درختکاری ،فعالیتهای مربوط به بازیافت ، پاکسازی و… . هدف از برگزاری چنین مراسمی جلب توجه عمومی به مسایلی است که محیط زیست را آلوده میسازد. هر سال نیز یکی از مسایلی که شدیدا محیط زیست را تهدید می کند به عنوان موضوع این روز انتخاب می شود.
هدف UNEP از برگزاری چنین مراسمی عبارت است از :
بخشیدن چهره ای انسانی به مسایل زیست محیطی
...
توانمند سازی مردم برای تبدیل شدن به فعالانی در زمینه توسعه پایدار و متوازنارتقا این بینش عموم که جوامع در تغییر دیدگاهها و در خصوص مسئله محیط زیست نقش محوری و اساسی ایفا مینمایند
ترویج مشارکت با هدف اطمینان از برخورداری همه ملتها از آیندهای امنتر و سعادتمندانهتر
روز جهانی محیط زیست متعلق به مردم و شامل فعالیتهای مختلفی از قبیل راهپیماییهای خیابانی،همایشهای دوچرخه سورای، کنسرتهای سبز، مسابقات نقاشی و مقاله نویسی در مدارس ، درختکاری، و برنامه های بازیافت و پاکسازی می باشد.
60 راهی که میتوان روز محیط زیست را در سطوح مختلف جشن گرفت عبارتند از :
1.اهدا جایزه برای فعالیتهای زیست محیطی
2.بازیافت مواد به شکل ساخت آثار هنری
3.برپا کردن حراج به نفع یک پروژه زیست محیطی
4.برنامههای آگاهسازی
5.مسابقات/همایشهای دوچرخه سواری
6.اعلام عمومی خدمات زیست محیطی از طریق رادیو و تلویزیون
7.استفاده چند نفر با هم از ماشین شخصی یک نفر به جای وجود تعداد زیادی ماشین تک سرنشین
8.حمایت از افراد نامدار در زمینه محیط زیست
9.مراسم پاکسازی
10.مسابقات نقاشی ، پوستر ، مقاله نویسی،شعر و…
11.کنفرانسهای زیست محیطی
12.بحثهای گروهی
13.پخش جزوه، بروشور و پوستر
14.برنامه های آموزشی زیست محیطی در مدارس
15.ایجاد ساختارهای دولتی درارتباط بامدیریت محیط زیست
16.گردش در محیطهای طبیعی
17.نمایشگاه ها
18.بازارها
19.جشنواره فیلمهای زیست محیطی
20.نماهنگهای سبز
21.راهکارهایی برای انجام فعالیتهای حفظ محیط زیست در جامعه
22.نصب پلاکاردهایی در نقاط اصلی شهر
23.مشارکت بخشهای مختلف ( NGOها، وزارتخانه های محیط زیست، گروههای جوانان، اشخاص مهم و گروههای تجاری)
24.ملحق شدن به یک گروه زیست محیطی
25.پاکیزه نگاه داشتن محله
26.به پا کردن یک برنامه عمومی زیست محیطی
27.آگاه شدن از حقوق زیست محیطیتان
28.آغاز سیاستهای زیست محیطی دولت، انتشارکتابها و یا گزارشات
29.مصاحبه ها یا برنامه های تلویزیونی، مقالات در روزنامه ها
30.ایجاد شبکه
31.حفظ دائم پاکیزگی محیط
32.سازماندهی یک برنامه خاص
33.رژه یا اجتماعات مردمی
34.اجرای برنامه های تاتر یا شعر
35.کالاهای تبلیغاتی در ارتباط با موضوع امسال از قبیل تیشرت، کلاه، نشان کتاب و…
36. اجرای برنامه های عروسکی برای کودکان در ارتباط با پیامهای زیست محیطی
37. تستهایی در ارتباط با موضوع امسال برای مدارس، گروه های جوانان ، کارمندان و …
38.برگزاری مسابقات رالی
39.تصویب کنوانسیونهای زیست محیطی بین المللی
40.بازیافت
41.بازسازی زیستگاه های طبیعی
42.تعمیر وسایل جهت استفاده از آنها
43.استفاده مجدد از وسایل
44.صرفه جویی در مصرف کاغذ
45.برگزاری سمینارها
46.امضای کنوانسیونهای زیست محیطی بین المللی
47.تفکیک زباله ها
48.جذب حمایتهای مالی از بخش خصوصی برای فعالیتهای زیست محیطی
49.سمپوزیوم
50.درختکاری
51.استفاده از شیوههای پایدار حمل و تقل مثل پیاده روی، دوچرخه سواری، …
52.اعلام دغدغه های زیست محیطی خود
53.فعالیت داوطلبانه در سازمانهایی که کار زیست محیطی انجام می دهند
54.برگزاری کارگاه ها
55.نوشتن نمایشنامه، شعر
56.نوشتن نامه به مسئولان شهریتان، نمایندگان مجلس، دولتمردان و روزنامه ها
57.نشان دادن علاقه های زیست محیطیتان
58.فعالیت های انجام شده به سرپرستی جوانان
59.پیوستن به یک گروه زیست محیطی
60.وارد نکردن هیچ ماده آلوده کننده ای به فضا
فرم در حال بارگذاری ...
قیام پانزده خرداد
جایگاه روحانیت شیعه در جامعه ایران و پیروی مردم از آنها، در قیام 15 خرداد نقش بسیاری داشت. در طول یک صد سال اخیر، روحانیان مبارز انقلابی، مردم مسلمان ایران را علیه سیاست ها و برنامه های ضد اسلامی سلسله قاجار و خاندان پهلوی بسیج کردند. در طول این سال ها درک شیعه از مسائل سیاسی، به تدریج دچار تحول شد و با سیاسی شدن افکار عمومی مردم، روحیه مبارزه جویی با نظام های طاغوتی سرلوحه حرکت های آنان قرار گرفت. نخست قیام تنباکو علیه سلطه اقتصادی بیگانگان شکل گرفت. سپس افکار عدالت جویانه و قانون خواهی، در انقلاب مشروطیت و قانون اساسی مشروطه تبلور یافت. جنبش ملی شدن نفت نیز مبارزه ای ضد بریتانیایی بود که ابعاد گسترده تری در مقایسه با قیام تنباکو داشت.1
...
سرانجام، نهضت پانزده خرداد سال 1342، در کوران فعالیت های سلطه جویان امریکا به وقوع پیوست؛ فعالیت هایی که در پوشش اصلاحات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی ـ حقوقی و اجتماعی صورت می گرفت. این قیام، پایه های رژیم سلطنت پهلوی را متزلزل کرد. در اغلب جنبش های سیاسی ـ اجتماعی ایران، روحانیت مبارز شیعه نقش اصلی را برعهده داشت و قیام پانزده خرداد، با کوشش های بی دریغ امام خمینی ره) روی داد.2امام خمینی ره)، در مقام مرجع و رهبری روشن ضمیر، تهاجم فکری و فرهنگی دشمنان اسلام را در زمینه های گوناگون به خوبی دریافته بود و برای زدودن آثار آن می کوشید. تبلیغات فرهنگی رژیم شاه، آسیب هایی چون جدایی دین از سیاست؛ سرکوب اسلام؛ معرفی مکتب های پوشالی و انحرافی و فریبنده و دعوت مردم به آنها؛ ایجاد خودباختگی فرهنگی و ناامیدی از فرهنگ اسلامی؛ محو معنویت از جامعه؛ ایجاد سلطه فرهنگی و گسترش برتری باورهای غربی؛ ایجاد و گسترش روشن فکری غربی؛ پاشیدن بذر نفاق میان مسلمانان؛ ایجاد شکاف و تفرقه میان حوزه و دانشگاه؛ ترویج فساد اخلاقی و مانند آن را در پی داشت. سلطه عوامل استعمار و دولت های وابسته، آسیب های جبران ناپذیری بر فرهنگ کشور وارد می کرد که امام خمینی ره) آنها را در دو مقوله «تلاش برای حذف اسلام و اسلام شناسان از سر راه منافع استعمار» و «ایجاد نظام آموزش استعماری» دسته بندی کرد.3
1. عباس خلجی، «مروری بر قیام پانزده خرداد»، نشریه حضور، 1380، ش 35، ص 195.
2. همان.
3. غلامرضا صدیق اورعی، اندیشه امام خمینی ره) درباره تغییر جامعه، صص 50 ـ 56.
انگیزه ها و اهداف قیام 15 خرداد
خاستگاه قیام 15 خرداد، اندیشه های روحانیت مبارز شیعه، به رهبری امام خمینی ره) بود. در اندیشه ها و تفکر امام، تشکیل حکومت اسلامی و اجرای احکام اسلام جایگاهی ویژه داشت. بر این اساس، اجرای قوانین اسلام در حوزه های سیاست، اقتصاد، فرهنگ و اجتماع از انگیزه های اصولی نیروهای مذهبی به شمار می رفت. با توجه به سرپیچی رژیم شاه از حدود الهی و عمل نکردن به احکام اسلام، امر به معروف و نهی از منکر؛ دفاع از ارزش ها و سنت های اسلامی؛ مقابله با برنامه های استعماری امریکا و اسرائیل و مبارزه با حاکمیت و گسترش فرهنگ غربی که مخالف معیارهای فرهنگ اسلام ناب محمدی بود، از انگیزه های نسل جدید روحانیت برای ورود به عرصه سیاسی کشور و وقوع قیام 15 خرداد به شمار می رفت.1
امام خمینی ره)، در مرحله اول مبارزه خود، درصدد پیشگیری و کنترل حرکت های ضدمذهبی رژیم شاه برآمد، ولی هنگامی که این رژیم، تهاجم همه جانبه خود را علیه حضرت امام و پیروانش آغاز کرد، شیوه دیگری برای مبارزه برگزیده شد که رویارویی با اصل نظام شاهنشاهی بود.
انگیزه دیگر امام، مبارزه با صهیونیسم جهانی و عوامل داخلی آنها و پاسداری از احکام اسلام و قرآن و حفاظت از استقلال کشور بود. جلوگیری از نفوذ بیشتر اعضای فرقه ضاله بهائیت که ستون پنجم اسرائیل در ایران بودند، نیز از دیگر اهداف امام بود. رژیم شاه در سال 1328، به طور غیررسمی، اسرائیل را به رسمیت شناخته بود و زمینه نفوذ عوامل صهیونیسم در ایران را فراهم ساخته بود.2
امام خمینی ره) در پاسخ به تلگراف علمای دوران، در تاریخ 16/2/1342 فرمود: «… خطر اسرائیل و عمال ننگین آن اسلام و ایران را تهدید به زوال می کند. من برای چند روز زندگی با عار و ننگ ارزشی قائل نیستم و از علمای اعلام و سایر طبقات مسلمین انتظار دارم که با تشریک مساعی، قرآن و اسلام را از خطری که در پیش است، نجات دهند…».3
بنابراین، نیروهای مذهبی که از امام خمینی پیروی می کردند، با انگیزه اولیه مخالفت با دستگیری امام خمینی ره) و انگیزه های اصلی دفاع از دین اسلام و ارزش ها و احکام آن، در قیام 15 خرداد شرکت کردند و اهداف رهبری نهضت را که در طول دو سال مبارزه 1342 ـ 1341) بیان شده بود، پیگیری کردند، اهداف اصلی امام خمینی ره)، حاکمیت قوانین اسلام و اجرای شریعت اسلامی و قطع زنجیرهای وابستگی کشور از کشورهای استعمارگر و استکباری امریکا و اسرائیل بود. خلع مهره های داخلی بیگانگان و براندازی اصل نظام شاهنشاهی و جایگزینی حکومت اسلامی، برای تحقق اهداف نهضت ضروری بود که امام کوشش برای تحقق این اهداف را سرلوحه مبارزات خود قرار داده بود.
1. همان، ص 147.
2. علیرضا ازغندی، روابط خارجی ایران، صص409ـ 420.
3. صحیفه نور، ج 1، صص 50 ـ 51.
گفتار مجری
دهه های 1340 و 1350، دوران قدرت شاه از یک سو و نفوذ روزافزون قدرت های بزرگ به ویژه امریکا در ایران بود. شاه با نظارت و هدایت امریکا و رضایت شوروی و انگلیس بدون وجود مجلس، به کمک اسدالله علم نخست وزیر) قانون وضع می کرد و ملت محکوم به اجرای چنین قوانینی بود. مهم ترین این قوانین، لوایح شش گانه ای بود که با دستور و نظارت امریکا به عنوان انقلاب سفید یا انقلاب شاه و مردم به همه پرسی گذاشته شد. شاه یکی از چهار کتاب خود را با عنوان انقلاب سفید، به پیامدهای این موضوع اختصاص داده بود. وی در کتاب به سوی تمدن بزرگ ادعا می کند بر اثر انقلاب، شاه، ایران قرون وسطایی را به صورت کشوری پیشرو درآورده است. شاه نظام خود را دموکراسی و مخالفان خود را مارکسیست اسلامی می خواند که هم از آزادی حقیقی به دورند و هم از روح و معنای اسلام.
از دیگر سو، سال 1341، آغاز نهضت امام خمینی و گفتمان اسلام ناب محمد ص) است. این گفتمان از اعتراض امام ره) به تصویبنامه انجمن های ایالتی و ولایتی، در دوران نخست وزیری اسدالله علم شروع می شود. از این تاریخ و پس از آن، امام ره) فعالیت های بسیاری برای مقابله با نظام شاهنشاهی انجام داده است. این فعالیت ها شامل سخنرانی ها، پیام ها، نامه ها و سخنان بسیاری است که در نتیجه آنها گفتمانی تازه و جریان مردمی نیرومندی علیه نظام شاهنشاهی شکل گرفت. همچنین، واکنش های گوناگون نظام حاکم، مانند لغو لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی، دستگیری امام و بسیاری از یاران ایشان، سرکوب شدید قیام 15 خرداد 1342 و سرانجام تبعید امام از کشور را در پی داشت.
امام خمینی ره)، در طول 50 سال حکومت پهلوی، تحولات و فعالیت های سیاسی کشور را زیر نظر گرفته بود و سرانجام از سنگر نفوذناپذیر و مستحکم مرجعیت، مانند کوهی استوار با اتکا به مکتب اسلام، پرچم مبارزه با وابستگی و استبداد را برافراشت و در نتیجه، انقلاب اسلامی را به کمک مردم ایران برقرار کرد.1
1. برگرفته از: نشریه 15 خرداد، ابوالفضل مروی، «15 خرداد ظهور گفتمان تازه در جنبش های اجتماعی ایران»، س 4، 1386، ش11، ص95.
روزشمار خرداد 42
1/3/1342
ـ آیت الله العظمی خمینی، در پایان سال تحصیلی حوزه علمیه قم، در پایان درسشان با بررسی اوضاع سال 41 ـ 42 و افشاگری بر ضد رژیم شاه، شخص شاه را مورد عتاب قرار داد. ایشان در پایان فرمود: «من هنوز از فیضیه، پس از یورش 25 شوال دیدن نکرده ام.» سپس برای خواندن فاتحه به آنجا می رود و طلاب به همراه ایشان با راهپیمایی باشکوهی به طرف فیضیه حرکت می کنند.
ـ آیت الله العظمی خمینی که همراه روحانیون و فضلای قم برای قرائت فاتحه در مدرسه فیضیه حضور یافتند، با حضور در مدرسه و در جمع طلاب و فضلا، با گوش سپردن به روضه خوانی شیخ حسین کبیر تهرانی، بر شهدای 25 شوال مدرسه فیضیه گریستند.
ـ اسدالله علم گفت: «این مخالفت های جزئی که از طرف بعضی دسته ها اظهار می شود، آنقدر مضحک است که مثلاً یک نفر «گردنه بگیر» یا یک نفر که قاعدتاً باید «هادی» مردم باشد، به هم نزدیک می شوند و برخلاف پیشرفت مردم کار می کنند».
ـ هم زمان با شروع نهضت روحانیت به رهبری آیت الله العظمی خمینی، گروهی از مردم مؤمن تهران موسوم به «جمعیت های مؤتلفه اسلامی»، کار جدید تشکیلاتی خود را آغاز کردند. این گروه از عوامل مؤثر در پخش اعلامیه های حضرت آیت الله العظمی خمینی و انجام کارهای اجرایی نهضت بودند.
3/3/1342
جولیوس هلمز، سفیر امریکا در تهران گفت: «برنامه شش ماده ای شاه را اکثریت قاطع مردم ایران تصویب کردند».
4/3/1342
رژیم ادعا کرد: عمال جمال عبدالناصر، رئیس جمهور مصر، در میان علمای شیعه تحریک می کنند.
5/3/1342
ـ به طور رسمی اعلام شد در 25 آبان، برژنف به ایران می آید.
ـ دکتر جهانشاه صالح، رئیس دانشگاه تهران گفت: «دانشگاه را از سیاست و جنجال دور نگه می دارم».
7/3/1342
مجله نه میلیون تیراژی لایف، چاپ امریکا، مقاله ای در دوازده صفحه به قلم شاه درباره اصلاحات چاپ کرد.
9/3/1342
پس از حمله مزدوران شاه به مدرسه فیضیه در دوم فروردین بخش هایی از این مدرسه ویران شد. رژیم تصمیم به ترمیم این خرابی گرفت که آیت الله العظمی خمینی با این کار مخالفت کرد.
10/3/1342
مراجع تقلید، برای کمک به تعمیر ساختمان مدرسه فیضیه که پس از حمله دوم فروردین ویران شده بود، شماره حسابی در بانک صادرات اعلام کردند. با اعلام این خبر، مردم برای واریز پول در مقابل بانک ها صف بستند. در حقیقت، این کار نوعی اعلام پشتیبانی از نهضت و رفراندوم عملی به شمار می آمد.
ـ آیت الله العظمی خمینی، در نامه ای با سپاس از حجت الاسلام فلسفی و سخنرانی های وی، از او خواست مردم را برای واریز کردن کمک های نقدی، برای تعمیر مدرسه فیضیه در شعب بانک صادرات آگاه کنند.
ـ مشهد: مردم اعلامیه آیت الله العظمی خمینی را در مسجد گوهرشاد خواندند. مداخله مأموران شاه برای پاره کردن این اعلامیه، به حمله آقای محمد حسنی به مأموران انجامید که در نتیجه، پاسبانی به نام غلامعلی شباهنگ کشته و عده ای از مأموران بر اثر ضربه های کارد وی، مجروح شدند.
11/3/1342
بنا بر اعلام قبلی، مردم قم با خبر شدند آیت الله العظمی خمینی، عصر روز عاشورا در مدرسه فیضیه سخنرانی خواهد کرد.
12/3/1342
بنا به خواهش برخی بازاریان تهران، بانک صادرات در روزهای تاسوعا و عاشورا با وجود تعطیلی، شعبه هایی را به منظور واریز پول برای کمک به تعمیر مدرسه فیضیه اختصاص داد.
13/3/1342
ـ صبح، دسته های عزادار به مناسبت عاشورای حسینی با دادن شعارهایی مبنی بر مخالفت با انقلاب سفید و رژیم شاه، به خیابان ها آمدند. شهربانی کل در اعلامیه خود با تهدید مردم مسلمان و عزادار، نسبت به برپایی تظاهرات هشدار داد و کسانی را که دست به تظاهرات زدند، مخالف اصلاحات کشور معرفی کرد.
ـ رژیم کوشید از راه های گوناگون، مانع سخنرانی آیت الله العظمی خمینی در روز عاشورا شود، ولی ایشان در پاسخ به همه واسطه ها و تهدیدها فرمود: «گفته ایم صحبت می کنیم، باید به فیضیه برویم و صحبت کنیم».
ـ آیت الله العظمی خمینی ره) در عصر عاشورا، در مدرسه فیضیه حضور یافت و در میان انبوه مردم به پا خاسته، نطق تاریخی خود را ایراد کرد و شکوه دروغین شاه را درهم شکست.
ـ رژیم که نتوانسته بود از سخنرانی آیت الله العظمی خمینی در عصر عاشورا جلوگیری کند، درصدد برآمد در برنامه سخنرانی اختلال ایجاد کند، از جمله هنگام شروع سخنرانی برق را قطع کرد، ولی متصدیان بلندگو، باطری های اتومبیل را برای چنین لحظه ای آماده کرده بودند. ازاین رو، خللی در سخنرانی ایجاد نشد.
ـ توطئه رژیم برای تحریک اوباش و جوانان لاابالی تهران برای سرکوب مراسم روز عاشورا، با جوانمردی مرحوم طیب حاج رضایی خنثی شد.
ـ دسته های سینه زنی با حرکت به طرف مسجد حاج ابوالفتح، در خیابان مولوی تهران و با هدایت هیئت های مؤتلفه اسلامی، با خنثی کردن توطئه رژیم در سوء استفاده از اوباش، به طرف کاخ شاه تظاهرات کردند.
ـ شهرهای گوناگون کشور، هم زمان با قم و تهران، مراسم عاشورای حسینی را با ویژگی خاصی که در سال های گذشته سابقه نداشت، برپا کردند.
14/3/1342
از آغاز ماه محرم، شهر قم از شور و هیجان خاصی برخوردار بود. آنچه در این ماه هیجان بیشتری ایجاد می کرد، حضور آیت الله العظمی خمینی در مجلس عزاداری مردم در محله های گوناگون بود. مردم عزادار با قربانی، از مراجع تقلید خویش استقبال می کردند.
15/3/1342
ـ آیت الله خمینی و چند تن از علما، به دست رژیم دستگیر شدند. رژیم با استفاده از تاریکی شب و خواب بودن مردم، در حقیقت، ایشان را ربود. از جمله علمای دستگیر شده، آیات عظام: بهاءالدینی محلاتی، از شیراز و قمی از مشهد بودند.
ـ با وجود تلاش رژیم در پیشگیری از انعکاس گسترده خبر دستگیری آیت الله خمینی، به زودی موج این خبر سراسر کشور را فرا گرفت.
ـ در حمایت از نهضت و اعتراض به دستگیری حضرت آیت الله خمینی، در سراسر کشور به ویژه شهرهای قم، تهران، مشهد، شیراز، قزوین، کاشان و ورامین، تظاهرات خونینی برپا شد.
ـ رسانه های رژیم کوشیدند با دروغ پراکنی، چهره حماسه 15 خرداد را خراب کنند.
ـ در میان مردم قم که از ساعت های اولیه صبح با شنیدن خبر دستگیری آیت الله العظمی خمینی در صحن حرم حضرت معصومه س) تجمع کرده بودند، حجت الاسلام حاج سید مصطفی خمینی سخنرانی کرد. سپس حجت الاسلام سیدمحمد ورامینی توصیه های آیت الله العظمی خمینی را برای مردم بازگو کرد که تظاهرات مردم قم نیز به خاک و خون کشیده شد.
ـ با شنیدن خبر دستگیری آیت الله خمینی، بازاریان قم دست به اعتصاب عمومی زدند که به مدت یک هفته به طول انجامید. در دیگر شهرها نیز کسبه دست به اعتصاب زدند.
ـ دیوار صوتی شهر قم برای ایجاد ارعاب هرچه بیشتر مردم، توسط هواپیماهای رژیم شکسته شد.
ـ مردم ورامین در حمایت از رهبر و پیشوای خود، آیت الله خمینی، دست به تظاهرات زدند، این تظاهرات به شهادت جمعی از مردم انجامید. عده زیادی از شهدا، کارگران مهاجری بودند که برای کمک به کشاورزان ورامینی و امرار معاش، به منطقه آمده بودند.
ـ در پی انتشار خبر دستگیری آیت الله خمینی و اهانت یکی از افراد فرقه ضاله بهائیت به ایشان در آران کاشان، مردم این شهر دست به تظاهرات زدند و به خانه این فرد حمله کردند.
ـ بنا به گفته داریوش همایون و با استناد به مذاکره های هیئت دولت، رژیم شاه تا پیش از اوج گیری تظاهرات مردم در پانزده خرداد، قصد سرکوب نداشته است، ولی پس از بالا گرفتن تظاهرات، با تصمیم فوری اسدالله علم، زمان سرکوب و کشتار مردم صادر شد.
ـ بنا به گفته دکتر غلامحسین صدیقی، رژیم شاه که از رهبری روحانیت در مبارزه علیه خود نگران بود، درصدد برآمد با سران جبهه ملی و نهضت آزادی که در زندان بودند، سازش و رهبری روحانیت را به رهبری ملیون تبدیل کند، ولی موفق به این کار نشد.
ـ آیت الله مرعشی نجفی در اعلامیه خود به مناسبت دستگیری آیت الله خمینی، نوشت: «مادامی که ایشان آیت الله العظمی خمینی) را صحیح و سالم به دست ما ندهند، دست از اقدام برنمی داریم».
ـ علی امینی، با صدور اعلامیه ای به پشتیبانی از آیت الله العظمی خمینی برخاست. بنا به گفته خود او، انگیزه چنین کاری، ایجاد انحراف و راهزنی در رهبری بود. وی با این طمع که رهبری نهضت را از دست روحانیت بگیرد و به سوی امثال خودش سوق دهد، به میدان آمد.
ـ قیام پانزده خرداد، موضوع بحث هیئت دولت در جلسه ای فوق العاده شد.
ـ نخست وزیر: «انقلاب عظیم ملت با هیچ تحریکی متوقف نمی شود».
16/3/1642
ـ در پی دستگیری آیت الله العظمی خمینی و چند تن از مراجع و روحانیون شهرها، آیت الله سیداحمد خوانساری و آیت الله گلپایگانی اعلامیه های جداگانه منتشر کردند.
ـ قیام مردم در رسانه های خبری، بازتاب های گوناگونی داشت.
ـ تاس گزارش داد: «بی شک، اصلاحات ایران با فشار عده ای آشوبگر متوقف نمی شود».
ـ آسوشیتد پرس: تظاهرات دیروز تهران، شدیدترین تظاهرات ضد دولتی در ده سال اخیر بوده است.1
17/3/1342
…
1. برگرفته از: بخش خاطرات بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران، هفت هزار روز، ج 1، صص 146 ـ 155.
سخن بزرگان
امام خمینی ره): «اولین و مهم ترین فصل خونین مبارزه، در عاشورای پانزده خرداد رقم خورد. در پانزده خرداد 1342 مقابله با گلوله و تفنگ و مسلسل شاه نبود که اگر تنها این بود، مقابله را آسان می نمود، بلکه علاوه بر آن از داخل جبهه خود، گلوله حیله و مقدس مآبی و تحجر بود، گلوله زخم زبان و نفاق و دورویی بود که هزار بار بیشتر از باروت و سرب، جگر و جان را می سوخت و می درید. در آن زمان روزی نبود که حادثه ای نباشد…. امریکا و نوکرش پهلوی می خواهند ریشه اسلام و دیانت را برکنند و عده ای روحانی مقدس نمای ناآگاه یا بازی خوردن و عده ای وابسته که چهره شان بعد از پیروزی روشن گشت، مسیر این خیانت بزرگ را هموار می نمودند».1
«در عین حال که پانزده خرداد، مصیبت برای ما بود، لکن این موهبت را خدای تبارک و تعالی به ما عطا کرد که مردم بیدار شدند و لبیک گفتند به صدای روحانیون…».2
«دنیا اعتراض کرد، 15 خرداد روی دولت ها را سیاه کرد. ما نمی خواستیم این قدر روسیاهی بار بیاید. پانزده خرداد، ننگی بر دامن این مملکت گذاشت که تا آخر محو نخواهد شد. تاریخ ضبط می کند، این را خودشان گفتند که پانزده خرداد ننگ بود. من هم می گویم ننگ بود، لکن نکته را نگفتند؛ من نکته را می گویم: ننگ بود که مسلسل ها را، تانک ها را، توپ ها را، تفنگ ها را از مال این ملت فقیر به دست آورند و به روی این ملت فقیر آتش بزنند. از این ننگ آیا بالاتر می شود که انسان، یک ملتی را این طور پایمال کند».3
«پانزده خرداد که مصادف با دوازدهم محرم بود، سند زنده مخالفت شجاعانه ملت ایران در مقابل استبداد عمال اجانب و در قبال استعمار چپ و راست بود».4
«کوبیدن حوزه های علمیه و حمله مسلحانه به مدرسه فیضیه و صحن مطهر قم، کشتار دسته جمعی پانزده خرداد جز خدمت کورکورانه به صاحبان دلار چه اسمی دارد؟»5
«این قیامی که از 15 خرداد شروع شد تاکنون باقی است… همه می دانیم که 15 خرداد مبدأ عطفی بود در تاریخ».6
«سالروز خرداد 1342 خمیرمایه نهضت مبارک ملت بزرگ ایران و روز بذر انقلاب بزرگ اسلامی ماست».7
نکته ها
ـ آنچه در سخنان و پیام های امام ره) درباره پانزده خرداد برجستگی و اهمیت دارد، عبارتند از:1
15 خرداد؛ نقطه عطف.
15 خرداد؛ مبدأ جنبش و شروع انقلاب.
15 خرداد؛ مصیبت و لطمه به دین.
15 خرداد؛ موهبت و باعث بیداری مردم.
15 خرداد؛ به تبع اسلام و برای اسلام.
15 خرداد؛ الهام از عاشورا.
15 خرداد؛ برای دفاع از دین.
15 خرداد؛ سند ایستادگی مردم.
15 خرداد؛ جاودانگی.
ـ در تاریخ پانزدهم مهر سال 1341 هیئت وزیران، لایحه جدید تشکیل انجمن های ایالتی و ولایتی را تصویب کرد. در مصوبه دولت برای نخستین بار، قید «اسلام» از شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان برداشته شد و به جای سوگند به قرآن، سوگند به کتاب های آسمانی آورده شد.2
ـ به دنبال اعلام تصویب نامه مزبور در جراید، امام خمینی، علمای بزرگ قم را به نشستی دعوت کرد. این جلسه در خانه آیت الله حائری تشکیل شد و شخصیت هایی چون امام خمینی ره)، آیت الله گلپایگانی، آیت الله شریعتمداری و آیت الله شیخ مرتضی حائری یزدی حضور داشتند.
ـ پس از نشست تصمیم گرفته شد: از شاه بخواهند تصویب نامه را لغو کند؛ به علمای مرکز و شهرستان ها در این باره اعلام خطر شود و هر هفته یک بار و در صورت نیاز، بیشتر، جلسه مشاوره میان علمای قم برگزار شود.3
ـ امام خمینی ره) تلگرافی با این مضمون به شاه فرستاد: «در تعطیلی طولانی مجلسین دیده می شود دولت، اقداماتی را در نظر دارد که مخالف شرع اقدس و مباین صریح قانون اساسی است. مطمئن باشید تخلف از قوانین اسلامی و قانون اساسی و قوانین موضوعه مجلس شورای ملی، برای شما و دولت ایجاد مسئولیت شدید در پیشگاه مقدس خداوند قادر و نزد ملت مسلمان و قانون خواهد کرد…».4
ـ شاه و دولت همچنان بی اعتنا باقی ماندند و امام تلگرام دوم خود را برای شاه فرستاد.
ـ اسدالله علم، در یک سخنرانی رادیویی، با به کار بردن تعبیراتی چون: «چرخ زمان به عقب بازنمی گردد»، به تهدید و ارعاب پرداخت و هشدار داد که به قوای نظامی دستور اکید داده شده که هرگونه اخلال گری را شدیداًً سرکوب سازند.5
ـ پس از پیروزی روحانیان بر رژیم شاه در ماجرای «انجمن های ایالتی و ولایتی»، مبارزه های سیاسی احزاب غیرمذهبی، تحت تأثیر جنبش جدید اسلامی قرار گرفت. رژیم شاه که در آن مقطع، انتظار چنین حرکت موفقی را از روحانیان سال ها در انزوا مانده نداشت، غافلگیر شد.6
ـ مبارزات قاطع امام و روحانیان، با آغاز سال 1342 شدت گرفت. امام نوروز را عزای عمومی اعلام و به مردم «اعلام خطر» کرد.7
ـ روز دوم فروردین آیت الله گلپایگانی مجلس عزایی به مناسبت سالروز شهادت امام جعفر صادق ع) برگزار کرد. جمعیت انبوهی در این مراسم شرکت کردند که مأموران با لباس مبدل و با هجوم به مجلس عزاداری، بسیاری را کشتند و زخمی کردند.8
ـ امام خمینی در پیامی عزم خود را در تداوم مبارزه علیه رژیم شاه بیان کرد: «من اکنون قلب خود را برای سرنیزه های مأمورین شما حاضر کردم، ولی برای قبول زورگویی ها و خضوع در مقابل جباری های شما حاضر نخواهم کرد.» با صدور این اعلامیه، توده های ستمدیده و مرعوب، یک باره به جوش و خروش آمدند.9
ـ 13 خرداد با عاشورای حسنیی مصادف بود و از صبح، تظاهرات گسترده ای برپا بود. ساواک در گزارش های خود از تظاهرات این روز، به حضور آشکار دانشجویان در کنار طلاب و دیگر قشرها اشاره کرده است.10
ـ نیمه شب پانزده خرداد سال 1342، پس از دستگیری های گسترده روحانیان طرفدار امام در تهران و شهرستان ها، مأموران رژیم با استفاده از تاریکی شب و خواب مردم، امام را بازداشت و به تهران منتقل کردند.
1. حسن پویا، «نیمه خرداد از نگاه یار»، نشریه حضور، ش 39، ص 65.
2. باقر عاقلی، روزشمار تاریخ ایران، ج 2، ص 142.
3. سیدحمید روحانی، نهضت امام خمینی ره)، ج 1، صص 149 ـ 150.
4. همان.
5. همان، صص 163 و 167.
6. حسن یوسفی اشکوری، در تکاپوی آزادی، ج1، ص 267.
7. نهضت امام خمینی، ص 315.
8. غلامرضا کرباسچی، هفت هزار روز تاریخ ایران و انقلاب، ج 1، صص 133 و 134.
9. نهضت امام خمینی ره)، ص 399.
10. همان، ج 1، صص 493ـ 495.
با خاطرات
در تهران، علم با شنیدن سخنرانی امام، فرماندهان نظامی را به خانه اش طلبید و با صدای بغض کرده به آنها گفت: «یک آخوند حق ندارد به مقدسات ملی ما توهین کند» و تهدید کرد که به کاخ نخواهد رفت تا تکلیف روشن شود. وی در حالی که سلاحی در دست داشت، گفت: «یا استعفا کنید یا به سر اعلی حضرت، به روح پدرم، اول تک تک شما و بعد خود را می کشم.» ازاین رو، به سرعت جلسه نظامی به ریاست نصیری تشکیل شد و یک گروه ویژه کماندویی، از ساواک مأموریت مهمی گرفت. این گروه در ساعت 3 بامداد، آیت الله خمینی را از قم ربود. در همان زمان آیت الله بهاءالدین محلاتی در شیراز و آیت الله سیدحسن طباطبایی قمی در مشهد دستگیر شدند.
روز 15 خرداد، آفتاب هنوز سر نزده بود که خبر دستگیری آیت الله خمینی و دیگر روحانیان، مسجد به مسجد و شهر به شهر پیچید و به تمام ایران رسید. نزدیک ظهر از بازار تهران و دور صحن قم صدای مسلسل ها برخاست و مردم دسته دسته از سراسر ایران، به سوی قم و تهران به راه افتادند.1
آیت الله حکیم، با ارسال تلگرام هایی برای علمای قم، از آنان برای مهاجرت به عراق دعوت کرد. پرتو و بدیع، رؤسای شهربانی و ساواک قم مأمور شدند موافقت دولت را با این مهاجرت به علما خبر دهند. آیت الله خمینی در واکنشی سریع، با اعلام مخالفت خود با مهاجرت که خواست رژیم بود، به شاه و علم اعلام جنگ داد. دیگر آشتی ممکن نبود. اعلامیه «شاه دوستی؛ یعنی غارت»، به سراسر کشور ارسال و هزاران نسخه از آن تکثیر شد. آیت الله خمینی در این اعلامیه تند و قاطع، به شاه توصیه کرده بود که اگر حسن نیت دارد مسببان حادثه فیضیه را دستگیر و دولت علم را سرنگون کند.
با این اعلامیه، شاه که قصد عقب نشینی نداشت، دستور داد کارت تحصیلی همه طلاب لغو شود و به خدمت سربازی فرستاده شوند. به دنبال این حکم، ده ها کامیون در خیابان های قم، مشهد و اصفهان صف کشیدند و طلاب گروه گروه به خدمت سربازی اعزام شدند. پس از این اقدام، آیت الله خمینی برای روحانیان پیام فرستاد که از این فرصت استفاده کنند و با فنون نظامی آشنا شوند!
او را نمی شناختم، فقط می دانستم مدرس مدرسه فیضیه است و با اصلاحات اعلام شده در انقلاب سفید مخالف. از این بیشتر، می دانستم او در اظهارنظرهایش در آن فضای خفقان، از خود شجاعتی شگفت انگیز نشان می دهد. چند هفته ای مطلب تازه ای از آیت الله نشنیدم. ناگهان شنیدم در میانه خرداد و در روز عاشورا، روح الله خمینی علیه شاه، بر فراز منبر و در برابر جمعیتی بسیار، سخنانی گفت که بازتابی تاریخی یافت. در این نطق، او پسر رضاشاه را آلت دست بیگانگان خواند و گفت توطئه ای علیه اسلام، به هدایت بهاییان و اسراییل و به دست شاه در حال اجراست. در پایان نیز آیت الله خمینی شاه را نصحیت و تهدید کرد اگر دست از ستیزه با اسلام و مردم برندارد، مانند پدرش از کشور رانده خواهد شد.
روز بعد آیت الله خمینی را دستگیر کردند. خبر این دستگیری به سرعت برق در بازار و سپس در همه شهر پیچید. در کمتر از چند ساعت روحانیان، دانشجویان و اصناف، دیوارها را از تصویر آیت الله خمینی پر کردند و هزاران نفر از صنعتگران، روشنفکران، بازاریان و کاسب ها به خیابان ها ریختند و شورشی عمومی برپا شد. در پی آن، نیروهای امنیتی و پلیس و ارتش وارد عمل شدند. تظاهرکنندگان که بسیار خمشگین بودند، به سوی اداره رادیو حرکت کردند و ارتش به روی آنان آتش گشود و گروه بسیاری کشته شدند.
ناآرامی در روزهای بعد نیز ادامه یافت. این نخستین اعتراض جدی در سطح ملی علیه شاه، پس از کودتای 28 مرداد بود و در صف آن از همه قشرهای مردم، نمایندگانی دیده می شد. ما در مدرسه خود که چند کیلومتری از مرکز شهر فاصله داشت، هیجان زده منتظر دریافت اخبار تازه بودیم. آنچه می شنیدیم، نشان می داد تعداد مجروحان و کشته شدگان بسیار زیاد است. بسیاری از کشته شدگان که از میان ساده ترین قشرهای مردم بودند، اغلب روزانه از روستاهای اطراف برای خرید وسایل ضروری یا فروش چند سبد میوه به تهران می آمدند. روشن نبود پادشاهی که از مأموریت الهی خود سخن می گت و خود را «پدر ملت» می خواند، چگونه می توانست روحانی محبوب مردم را به زندان اندازد و مردم را قتل عام کند.2
«به جرم پوشیدن لباس سیاه و به بهانه تحریک مردم در قیام پانزده خرداد، مرا دستگیر کردند که در یک لحظه نقشه ای به ذهنم رسید و آن جمع کردن مردم بود. به همین منظور با صدای بلند داد و بیداد راه انداختم و فریاد کشیدم: «شما از جان مردم چه می خواهید؟ چرا هر کس را که پیراهن سیاه دارد، بی دلیل جلب می کنید؟ دست از سر ما بردارید!» خوشبختانه در این میان نقشه ام گرفت. تعداد زیادی جوان حدود سی یا چهل نفر گرد ما جمع شدند. من همچنان فریاد می کشیدم و از مظلومیت مردم سخن می گفتم و اشاره می کردم که دیگر امنیتی برای مردم باقی نمانده و هر عابری را بی جهت دستگیر می کنند…. هیاهو و شلوغی ناشی از تجمع مردم، باعث شد تا من در یک لحظه، از غفلت مأمور استفاده کرده و از چنگ وی خارج شوم. منزل ما آن زمان در تقاطع خیابان سعدی و شاهرضا؛ انقلاب کنونی، بعد از پمپ بنزین بود، ولی به لحاظ مسائل امنیتی در مسیر خلاف آن حرکت کردم و خود رد در میان پس کوچه های آنجا مخفی ساختم.
هم زمان با دستگیری امام، آیت الله شیخ بهاءالدین محلاتی، آیت الله سید عبدالحسین دستغیب در شیراز و آیت الله قمی در مشهد دستگیر و به تهران منتقل شدند. پس از آن تعداد دیگری از آیات و حجج اسلام و مبارزان دستگیر شدند که همگی را در تهران زندانی کردند. دستگیری امام این شایعه را بیش از پیش تقویت کرده بود که رژیم، قصد اعدام ایشان را دارد، اما به لطف خداوند، رژیم در این مرحله از دو جهت در معرض فشار شدید قرار گرفت که همه آنها دور از انتظار بودند».3
«حرکت ملت مسلمان ایران در 15 خرداد، نمونه یک قیام کاملاً مردمی و یک همه پرسی حقیقی بود. در آن روز جوانان ما حماسه ها آفریدند، شاهد بودم که جوانان پس از مجروح شدن، با دستان خونین، روی آسفالت و سنگفرش خیابان ها می نوشتند: «با خون خود نوشتم: یا مرگ یا خمینی» یا در بیمارستان، شهیدی در حال احتضار، با خون خود همین جمله را بر روی دیوار نوشت. از این صحنه ها که نهایت ایثار و از خود گذشتگی بود، در لحظه لحظه های 15 خرداد بسیار دیدیم.
15 خرداد نشان دهنده یک حرکت و انقلاب عمومی، درونی و یکپارچه ملی ـ اسلامی در ایران بود که نقش آفرین آن شخص امام ره) بود. به دنبال ایشان، روحانیت انقلابی در حوزه های علمیه و در شهرها بودند که مقدمات این قیام مقدس را فراهم کردند و مردم با انگیزه اسلامی و دفاع از مرجعیت و اصول و ارزش های اسلام و قرآن، به صحنه آمدند و آن حماسه حسینی را در تاریخ ایران اسلامی آفریدند».4
«پس از آزادی از زندان، اولین و مهم ترین مطلبی که متوجه شدم، دستگیری امام خمینی در خانه شان در قم بود. امام را در نخستین ساعات بامداد 15 خرداد دستگیر کردند. ایشان را مستقیماً به تهران آوردند و در باشگاه افسران بازداشت کردند. خبر دستگیری امام، همان اول صبح در تهران منعکس شد. خیلی ها اطلاع نداشتند که همان شب، بسیاری از اهل منبر را نیز دستگیر کرده اند و فعلاً در زندان شهربانی هستند. با این همه، از دستگیری امام؛ نظر به ارزش و مقام ایشان، زود مطلع شده بودند. این موضوع بزرگ ترین عامل جنبش تاریخی مردم بود.
جنبش مردم در 15 خرداد، اصلاً قابل توصیف نیست. کسانی که واقعه 15 خرداد را برای من نقل می کردند، از شدت تأثیر و هیجان نمی توانستند بگویند مردم چه وضع و حالی داشتند.
سردفتر رسمی محترمی تعریف کرد: «اول وقت به دفتر آمدم و هنوز اعضای دفتر من نیامده بودند که دو نفر تاجر محترم وارد شدند. گفتم: کاری دارید؟ یکی از آن دو گفت: بله آقا! یک وصیتنامه برای من و یکی هم برای این آقا بنویسید! گفتم: چطور این موقع؟! گفت: آیت الله خمینی را دستگیر کرده اند و ما به نیت کشته شدن بیرون آمده ایم و آماده هر حادثه ای هستیم. زود و در سه سطر وصیتنامه را بنویسید و وارد دفتر کنید و مهر و امضا نمایید که ما به خانواده های خود بدهیم.» حال آن دو نفر چه شدند، کشته شدند، زنده ماندن، اطلاعی ندارم، اما این واقعه دلالت دارد که دستگیری امام چقدر در مردم اثر گذاشته و آنها را تا چه حدی به هیجان آورده بود».5
1. مسعود بهنود، دولت های ایران از سیدضیاء تا بختیار، ص 489.
2. برگرفته از: ستاره فرمانفرماییان، دختری از ایران، ترجمه: ابوالفضل طباطبایی، صص 314 و 315.
3. رجبعلی طاهری، خاطرات رجبعلی طاهری، صص 41 ـ 44.
4. سیدعلی اکبر محتشمی، خاطرات، ص 329.
5. خاطرات و مبارزات حجت الاسلام فلسفی، صص 283 و 284.
کتابستان
خاطرات پانزده خرداد، به کوشش: علی باقری، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1374.
گروه پژوهش، عصر سرکوب، تهران، جهان کتاب، 1379.
مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، تهاجم به روحانیت و حوزه های علمیه، تهران، مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، 1379.
خلیلی، اکبر، گام به گام با انقلاب، تهران، سروش، 1360.
میراحمدی، مریم، پژوهشی در تاریخ معاصر ایران، آستان قدس رضوی، 1366.
آوری، پیتر، تاریخ معاصر ایران، ترجمه: محمدرفیعی مهرآبادی، تهران، نشر عطایی، 1371.
روحانی، سیدحمید، نهضت امام خمینی، تهران، عروج، 1381.
مدنی، سیدجلال الدین، تاریخ سیاسی معاصر ایران، قم، نشر اسلامی، 1361.
نجاتی، غلامرضا، تاریخ سیاسی 25 ساله ایران، تهران، رسا، 1379.
روحانی، حمید، تحلیلی از نهضت امام خمینی، قم، نشر اسلامی، 1361.
دهنوی، قیام خونین 15 خرداد به روایت اسناد، بی جا، رسا، 1360.
منصوری، جواد، تاریخ قیام 15 خرداد به روایت اسناد، ج2، تهران، مرکز اسناد اسلامی، 1378.
آبراهامیان، یرواند، ایران بین دو انقلاب، ترجمه: گل محمدی و فتحی، تهران، نشر نی، 1377.
بیل، جیمز، شیر و عقاب، ترجمه: فیروزه برلیان، تهران، فاخته، 1371.
کرباسچی، غلامرضا، هفت هزار روز تاریخ ایران و انقلاب، تهران، بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران، 1371.
فردوست، حسین، ظهور و سقوط پهلوی، تهران، اطلاعات، 1373.
عاقلی، باقر، روزشمار تاریخ ایران، تهران، گفتار، 1372.
علی بابایی، غلامرضا، فرهنگ تاریخی سیاسی ایران و خاورمیانه، تهران، رسا، 1374.
فارسی، جلال الدین، زوایای تاریک، تهران، حدیث، 1373.
یوسفی اشکوری، حسن، در تکاپوی آزادی، تهران، قلم، 1376.
فرم در حال بارگذاری ...
قیام خونین 15 خرداد
روز قیام خونین
پانزدهم خرداد، نقطه عطفی است در تاریخ معاصر؛ یادگاری است از پیوند معنوی توده های عظیم مردم کشور ما؛ واکنشی است از احساس عمیق مذهبی ملّت ایران ؛ نمایشی است از به پا خاستن مردمی که می خواستند ظلم و ستم را از بُن بر کنند؛ تجسّمی است از تاریخ اسلام و درجه ای است برای سنجش فداکاری و از خودگذشتگی انسان هایی که به دنبال آرمان الهی حرکت می کنند.
پانزده خرداد، روز قیام خونین مردم جان بر کفی است که به نام اسلام و برای اسلام به میدان آمدند تا سلطه طاغوتیان را از کشورشان برچینند.
...
دستگیری امام خمینی رحمه اللهدر سحرگاه پانزدهم خرداد سال 1342، دژخیمان رژیم ستم شاهی به خانه امام خمینی رحمه الله یورش بردند. آن ها امام را که سه روز پیش از آن، به مناسبت عاشورای حسینی در مدرسه فیضیه، در سخنان کوبنده ای، از جنایات شاه و اربابان آمریکایی و اسرائیلی او پرده برداشته بود، دستگیر و دور از چشم مردم، به زندانی در تهران منتقل کردند. هنوز چند ساعتی از این حادثه نگذشته بود که خیابان های شهر قم، زیر پای مردان و زنان انقلابی ـ که در اعتراض به رژیم شاه و حمایت از رهبرشان فریاد برآورده بودند ـ به لرزه در آمد. این صحنه، در آن روز در تهران و چند شهر دیگر نیز به وجود آمد و بدین ترتیب، مردم ایران با این قیام گسترده، نشان دادند که خواستار برقراری حکومت اسلامی و پایان دادن به رژیم ستم شاهی هستند.
قیام پانزدهم خرداد قم
پس از انتشار خبر دستگیری امام رحمه الله در پانزده خرداد 1342، بسیاری از مردم قم، به منزل ایشان رفتند و به اتفاق فرزندشان، حاج آقا مصطفی رحمه الله ، در حدود ساعت شش بامداد، به سمت حرم مطهر حضرت معصومه علیهاالسلام حرکت کردند. پس از مدتی، صحن مطهر و خیابان های اطراف، لبریز از جمعیّت شد که شعارِ «یا مرگ یا خمینی» را با هیجان شدیدی تکرار می کردند. در همان زمان، علما و مراجع وقت هم با صدور بیانیه هایی، خواستار آزادی فوری حضرت امام شدند. در حدود ساعت ده صبح، با ورود نیروهای مسلّح برای تقویت نیروهای شهربانی قم، تیراندازی و رگبار مسلسل ها شروع شد و تعداد زیادی از مردم زخمی شده یا به شهادت رسیدند. شدّت تیراندازی به حدّی بود که امکان انتقال زخمی ها و اجساد شهیدان نبود و این کشتار، تا ساعت پنج عصر ادامه یافت.
حمام خون در تهران
در پانزدهم خرداد 1342، مردم تهران هم چون سایر شهرها، در اعتراض به دستگیری امام خمینی رحمه الله به خیابان ها ریختند و قیام خونین خویش را آغاز کردند. سیل خروشان کشاورزان غیور و کفن پوش ورامین، دهقانان کَنْ و نیز مردم جماران به سوی تهران سرازیر شد. انبوه جمعیّتِ بازاری، بارفروش، دانشگاهی و اقشار مختلف مردم، با فریادهای رعدآسای «یا مرگ یا خمینی» و «مرگ بر شاه» تهران را به لرزه در آورد. شاه که در برابر قیام قهرآلود ملّت، تاج و تخت خود را در حال زوال می دید، با رگبار مسلسل به جنگ ملّت مظلوم رفت و تهران را در پانزدهم خرداد 1342، به کشتارگاه مخوف و حمام خون تبدیل ساخت.
راه پیمایی در سایر شهره
در روز پانزدهم خرداد 1342، در بیشتر شهرها، درگیری، راه پیمایی، برگزاری جلسات و نیز سخنرانی بر ضد رژیم و اعتراض به دستگیری امام صورت گرفت. در بعضی از شهرها مانند شیراز، تبریز و مشهد، اعتراض ها از شدّت و گستردگی بیشتری برخوردار بود که در اثر این حوادث، تعداد زیادی کشته، مجروح یا زندانی شدند.
تلاش رژیم برای تغییر واقعیت
قیام پانزدهم خرداد، جوششی از طرف مردم بود برای درهم کوبیدن رژیم سلطنت و گرچه به سرعت نتیجه قطعی نداد، آثار بسیار باقی گذاشت. از این رو، عوامل رژیم حاکم، به روش های گوناگون کوشیدند با استفاده از همه امکانات و از جمله رسانه های گروهی، جنبه اسلامی و مردمی را از آن بگیرند و جهت خارجی به آن داده، افکار عمومی را فریب دهند. بنابراین رژیم مدعی شد که عده ای از مردم، برای به دست آوردن پول، به تهاجم برضد دولت دست زده اند و گفتند که این پول ها را شخصی به نام «جمال عبدالناصر» فرستاده تا در ایران، توطئه های صورت گیرد. البته با همه این تلاش ها و ادعاهای پوچ و بی اساس، شعله قیام پانزدهم خرداد 1342، روز به روز روشن تر می گردید.
پانزدهم خرداد در مطبوعات جهان
پس از قیام پانزدهم خرداد 1342، مطبوعات خارجی به صورت های مختلف و با تیترهایی درشت، از این روز نام بردند. برای مثال روزنامه «دی ولت» در شماره 129 خود نوشت: «در تهران، صدها نفر کشته شده اند. دولت عَلَم، حکومت نظامی اعلام کرد. ارتش با تانک و مسلسل، بر ضد طرفداران رهبر مسلمانان، [امام] خمینی که علیه اصلاحات شاه دست به اعتراض زده اند، وارد عمل شد». یا روزنامه «الاهرام» در 16 خرداد نوشت: «دیروز تهران در آتشِ خشم شعله ور شد… این، شدیدترین تظاهرات ضد شاه بود و هنگامی آغاز شد که رهبر دینی، روح اللّه خمینی و یاوران او دستگیر گردیدند».
انعکاس نهضت پانزدهم خرداد
پس از واقعه پانزدهم خرداد 1342، با وجود سانسورهای شدید دستگاه شاه، خبرهای دستگیری امام خمینی رحمه الله و قیام 15 خرداد؛ در مدّت کوتاهی، نه تنها در سراسر کشور، که به فراتر از مرزها گسترش یافت و موجی از نفرت و خشم بر ضد شاه به راه افتاد. حوزه های علمیه نجف، کربلا و کاظمین، به حمایت از امام خمینی رحمه الله ، تلگراف هایی به سران کشورهای اسلامی و سازمان های بین المللی مخابره و کشتار پانزدهم خرداد رژیم را به شدّت محکوم کردند. تمام این جریان ها در حالی صورت می پذیرفت که در مطبوعات کشور هیچ خبری از حقایق و وقایع منعکس نمی شد.
اعتراض شخصیت ه
پس از واقعه خونین پانزدهم خرداد 1342 و کشتار مردم ایران، شخصیت های سیاسی و علمیِ نقاط مختلف جهان، با صدور اطلاعیه هایی، مراتب اعتراض خویش را اعلام می داشتند. از آن جمله می توان به اعلامیه اعتراض آمیز شیخ محمود شلتوت، مُفتی و رئیس دانشگاه الازهر مصر اشاره کرد که شش روز پس از قیام پانزدهم خرداد صادر شد. در این بیانیه، دستگیری علما و اهانت به ساحت مقدّس آنان، داغ ننگی بر پیشانی عالم انسانی معرفی گردیده است. وی طیّ تلگرافی، خطاب به شاه خواست از تجاوز به حریم روحانیت و علمای اسلام خودداری کند و هر چه زودتر، علمای بازداشت شده را آزاد سازد.
آزادی امام امّت
جنبش پانزده خرداد، اگر چه واکنش طبیعی مردم مسلمان در برابر مصوّبات خلاف اسلام رژیم و بازداشت امام خمینی رحمه الله بود، آزادی فوری ایشان را در بر نداشت. از این رو، اعتراض ها از همه نقاط ادامه داشت و سرانجام علمای طراز اوّل کشور، برای چاره جویی، در تهران اجتماع کردند. رژیم حاکم که از یک پانزده خرداد دیگر بیمناک بود، کوشید آن ها را پراکنده سازد و قدمی در راه خواست آن ها بر ندارد. از طرفی مراجع تقلید، اعلامیه ای صادر کردند مبنی بر این که امام خمینی رحمه الله مجتهد جامع الشرایط و مرجع تقلید است و براساس قانون، از محاکمه و تعرّض مصون است. سپس با انتشار این مطلب، رژیم خود به خود مجبور شد برای فرو نشاندن نارضایتی های عمومی، امام خمینی را در هیجدهم فروردین 1343 آزاد کند.
ندای ملکوتی امام
حادثه سترگ پانزده خرداد 1342، در اوج اصلاحات دروغین شاه خائن اتفاق افتاد؛ چرا که در آن زمان، اختناقی فراگیر بر ایران سایه افکنده بود. در این جوّ، ناگهان ندای ملکوتی امام از شهر مقدس قم بلند شد و با افشای نقشه خائنانه شاه، مردم را از آن چه در پشت پرده ها می گذشت، آگاه کرد.
آری، امام در ضمن بیدار کردن مردم، آنان را برای قیامی صد در صد اسلامی دعوت کرد و چارچوب قیام را به آنان نشان داد. از این رو در روز پانزده خرداد گروهی از متعهدان و مخلصان که خبر دستگیری امام را شنیدند، قیام خویش را آغاز نمودند و با شعارهای «لااله الا اللّه » و «یا مرگ یا خمینی» دیگران را از خواب غفلت بیدار و بنیان های انقلابی استوار را پایه ریزی کردند.
اسلامی بودن قیام پانزده خرداد
در قیام پانزدهم خرداد 1342، شعارهایی که از حنجره های دردمند ملّت ایران بلند می شد، صرفا اسلامی و مذهبی بود و به طور کلّی حرکت پانزده خرداد، به دلیل توهین به اسلام و رهبری اسلام که از هر طرف مورد هجوم قرار گرفته بود، بر پا شد. اگر این نهضت خداجویانه مردم در آن روز با آن وسعت به وجود نمی آمد، رژیم ستم شاهی جرأت بیشتری از خود نشان می داد و اساس اسلام را در کشورمان از بین می برد و اهداف اربابان آمریکایی خود را محقق می گرداند.
مردمی بودن نهضت پانزده خرداد
قیام پانزدهم خرداد 1342، قیامی کاملاً مردمی بود و تکیه گاهی جز مردم رنج دیده و مظلوم ایران نداشت. اصالت این قیام، در خروش عاشقانی بود که عارفانه در راه رضای معبود خویش، به ندای رهبر دل سوزشان پاسخ مثبت دادند و برای حمایت از آرمان های او، آماده شهادت و جان فشانی شدند. اینان، نه چهره های سیاسی محض بودند و نه مردمی که برای هواهای نفسانی و مادّی قیام کرده باشند، بلکه همین مردم پاک دلِ کوچه و بازار بودند که یک صدا و یک نوا بر ضد ظلم و خیانت رژیم ستم شاهی پهلوی به پاخاستند. به همین دلیل، رژیم شاه سخت به وحشت افتاد و چاره ای جز گلوله باران مردم ندید.
پایان افسانه جدایی دین از سیاست
قیام پانزده خرداد، به افسانه جدایی دین از سیاست که بیش از نیم قرن، از سوی استعمارگران و رژیم های دست نشانده آنان تبلیغ و ترویج شده بود، پایان داد و جداناپذیری اسلام از سیاست را، برای همگان آشکار کرد و اسلام ناب محمّدی را از اسلام آمریکایی باز شناسانید. از آن پس، اسلام راستین که تا دیروز جایی در مجامع علمی و روشن فکری نداشت، در میان نسل تحصیل کرده و به ویژه دانشگاهیان راه یافت و گام به گام گسترش پیدا کرد و فعالیت های سیاسی بر پایه اسلام، به عنوان بزرگ ترین جریان سیاسی در ایران اوج گرفت و پیشرفت کرد و زمینه ساز انقلاب اسلامی شد.
آشکار شدن ماهیت شاه
در زمان سلطنت محمّدرضا پهلوی، دستگاه حکومت به وسیله حامیان آمریکایی خود، با شیوه ها و تاکتیک های پیچیده و حساب شده ای، به مبارزه با اسلام می پرداخت و شاه با تظاهر به اسلام و شعایر مذهبی، می کوشید به شکل مرموزی، توطئه اسلام زدایی پدر خویش را پی بگیرد. از این رو، تا پیش از قیام غرورآفرین پانزدهم خرداد 1342، بسیاری از عناصر و چهره های اسلامی دید مثبتی به شاه داشتند و او را «اسلام پناه» می پنداشتند، ولی ددمنشی و سفاکی نسبت به مردم مظلوم و تجاوز به حریم روحانیت در جریان واقعه پانزده خرداد، ماسکِ فریب و ریا را از چهره او برداشت و ماهیت ضددینی او را برای همگان آشکار ساخت.
پانزده خرداد در کلام امام خمینی رحمه الله
امام خمینی رحمه الله آن پیر فرزانه انقلاب، درباره روز پانزده خرداد 1342 چنین فرمودند: «روز پانزده خرداد، در عین حال که چون عاشورا، روز عزای عمومی ملّت مظلوم است، روز حماسه و تولد جدید اسلام و مسلمانان است. بزرگداشت روز حماسه آفرین 15 خرداد، بزرگداشت ارزش های انسانی در طول تاریخ است». ایشان در سخنانی دیگر فرمودند: «قیام پانزده خرداد، اسطوره قدرت ستم شاهی را در هم شکست و افسانه ها و افسون ها را باطل کرد. شهادت جوانان رشید و زنان و مردان در آن روز، سدّ عظیم قدرت شیطانی را از بنیان سست کرد. خون سلحشوران کوخ نشین، کاخ های ستم را در هم کوبید. ملّت عظیم الشأن با قیام و نثار خون فرزندان عزیز خویش، راه قیام را برای نسل های آینده گشود و ناشدنی ها را شدنی کرد».
گرمی بخش جان ه
قیام پانزده خرداد سال 1342، جرقّه ای آتش بار بر خرمن باروت جامعه خفقان گرفته و شب زده ایران افکند و زمینه جنب و جوش و شور و خروش ایثارگرانه و فداکارانه را فراهم کرد. ملّت ایران با الهام از راه و روند حماسه آفرینان پانزدهم خرداد، به عنوان اسوه های ایثار و شهادت، درس جانبازی، فداکاری و پایداری آموختند، روزهای شور و حماسه فراوانی پدید آوردند و نهضت اسلامی امام بر ضد طاغوت را تداوم بخشیدند. مبارزه پی گیر و مقاومت خستگی ناپذیر ملّت ایران، از سال 42 تا 57 که به انقلابی اسلامی کشیده شد، ریشه در قیام خونین پانزده خرداد داشت و برگرفته از جانبازی های زنان و مردان قهرمان آن روز تاریخی بود.
فرم در حال بارگذاری ...
برپايي نمايشگاه روز قدس
به گزارش معاون فرهنگي مدرسه نمايشگاهي به مناسبت روز قدس در مصلي شهرستان رباط كريم برگزار گرديد.
اين نمايشگاه كه نماي كوچكي از فلسطين و مسجدالاقصي را به تصوير مي كشيد با همت و تلاش طلاب در محل برگزاري نماز جمعه برپا شد. نمايشگاه مزين به جملات ادبي و همچنين بخشي از آن اختصاص به تاريخ سرزمين هاي فلسطين و آنچه بر اين سرزمين گذشته داشت كه مورد استقبال افرادي كه در راهپيمايي حضور داشتند واقع گرديد.
ثبت دلنوشته به مناسبت روز قدس و توزيع تراكت هايي درباره تاريخ فلسطين و نيز نشست با خانواده شهدا از برنامه هاي ديگري بود كه در نماز جمعه آخر ماه رمضان اجرا شد و مورد استقبال عموم مردم واقع گرديد.
از اين نمايشگاه علاوه بر مردم عزيز، امام جمعه محترم و اعضا شوراي شهرنيزديدار نمودند.
فرم در حال بارگذاری ...
پیاز
روزی حکیمی به شاگردانش گفت: فردا هرکدام یک کیسه بیاورید و در آن به تعداد آدم هایی که دوستشان ندارید و از آنها بدتان می آید پیاز قرار دهید! روز بعد همه همین کار را انجام دادند و حکیم گفت: هر جا که می روید این کیسه را با خود حمل کنید.
شاگردان بعد از چند روز خسته شدند و به حکیم شکایت بردند که: پیاز ها گندیده و بوی تعفن گرفته است و ما را اذیت می کند.
حکیم پاسخ زیبایی داد: این شبیه وضعیتی است که شما از رفتار واخلاق وکرداردیگران کینه را در دل نگه دارید وآنان را ارشاد نمی کنید این کینه قلب و دل شما را فاسد می کند و بیشتر از همه، خودتان را اذیت خواهد کرد.
فرم در حال بارگذاری ...
نماز قضا جمعه آخر ماه رمضان
پرسش
آیا متن زیر واقعیت دارد؛
اگر نماز قضا داريد حضرت رسول اکرم (ص) فرمود:هر که نماز قضا بر ذمه اش باشد قبل از ظهر جمعه آخر ماه مبارک رمضان چهار رکعت نماز به دو سلام (۲تا دو رکعتی) بخواند و در هر رکعت بعد از حمد یک مرتبه آیه الکرسی و پانزده مرتبه سوره ی کوثر را تلاوت نماید که دویست سال نماز قضا را کفایت می کند و روایت دیگر از آن حضرت چهار صد سال و روایت از حضرت امیرالمومنین ششصد سال و از حضرت رسول سوال کردند مردم آخر الزمان بیش از صدسال عمر نمی کنند نماز قضاهای پدر و مادر و اقربای او را کفایت می کند بعد از نماز این دعا را بخواند….
...
بسم الله الرحمن الرحیم یا سامعَ الصَّوتِ یا جامع الفَوتِ یا مُحیَ العِظامِ بَعدَ المَوت ِ صَلِّ عَلی مُحَمدِ وَاجعَل لی فَرَجا وَ مخرجا مِمّا انا فیه اِنَّکَ تَعلَمُ و انتَ تُقَدَر وَلا اَقدِرُ وَ انتَ عَلامَ الغُیُوبِ یا واهِبَ العَطایا یا غافِرَ الخَطایا یا سُبّوحُ یا قدُوسُ یا رَب المَلائِکهِ وَ الرّوح رَبِِّ اغفِر وَارحَم و تَجاوَز عَما تَعلَمُ اِنَکَ اَنتَ العَلِیُ الاَعظَم ُیا ساتِرَ العُیوُبِ یا کاشِفَ الکُرُوب یا غافِر الذُنوُبِ یا ذَالجَلالِ وَالاِکرام بِرَحمَتِکَ یا اَرحَمَ الراحِمینِپاسخ
متن مذکور در هیچ یک از کتب روایی ما نیامده است و نشر آن و انتساب آن به پیامبر گرامی و اهل بیت ، مصداق بارز دروغ بستن بر حجت های الهی می باشد که از گناهان بزرگ و سبب ابطال روزه است ؛
فرم در حال بارگذاری ...
تقدیر از خانواده شهدا
فرم در حال بارگذاری ...
راهپیمایی روز قدس
فرم در حال بارگذاری ...
بازدید امام جمعه محترم حجت الاسلام والمسلمین ترابی از نمایشگاه روز قدس در مصلی
فرم در حال بارگذاری ...
نشست خانواده شهدا در مصلی نماز جمعه
فرم در حال بارگذاری ...
ثبت دلنوشته درباره روز قدس
فرم در حال بارگذاری ...
توزیع تراکت های ثبت نام حوزه در مصلی نماز جمعه
فرم در حال بارگذاری ...
استقبار از حاضران در راهپیمایی روز قدس
فرم در حال بارگذاری ...
راهپیمایی روز قدس
فرم در حال بارگذاری ...