دهم نوامبر از طرف یونسکو (سازمان آموزشی، علمی‌ و فرهنگی ملل متحد) روز جهانی «علم در خدمت صلح و توسعه» نامگذاری شده است. درحقیقت یک گرامیداشت جهانی که اهمیت علم را در جوامع برجسته می‌کند و اشاره به همبستگی علم، صلح وتوسعه دارد.

هر ساله با بزرگداشت این روز و برنامه‌های آن، نقش مهم علم در جامعه و نیاز به مشارکت و به کارگیری عموم مردم در بحث‌های مربوط به مسائل جدید آشکارتر شده و بر اهمیت و ارتباط علم  در زندگی روزمره و به دنبال آن زمینه‌ های صلحِ پایدار تاکید می‌شود.

در حقیقت هدف آن است که با پیوند بیشتر علم با مسائل روزمره جامعه‌، اطمینان  حاصل شود که شهروندان از پیشرفت‌های علمی‌که از آن می‌توان برای توسعه بیشتر و صلح پایدارتر بهره برد، آگاه و مطلع باشند و همچنین بر نقش دانشمندان در گسترش درک وفهم ما از سیاره قابل توجه وآسیب پذیری  - که ما آن را زمین وخانه ‌خود می‌نامیم- و توسعه پایدار در جامعه با حفظ حقوق نسل آینده (محیط‌ زیست‌، منابع طبیعی و…)، تاکید شود. این روز بهانه ای برای یک فرصتِ بسیج همگانی و مردمی‌در موضوع علم برای صلح و توسعه در تمامی‌رده‌ها از مقامات دولتی تا رسانه‌ها و دانش‌آموزان ومدارس فراهم می‌کند.

عصر حاضر، روزگاران صلح و توسعه و پیشرفت است و هرکشوری برای دریافت  مطلوب ترین نتایج و رشد همه جانبه، برنامه‌ریزی و آینده نگری را سرلوحه‌ عملیاتی خود قرار می‌دهد. اینکه در این مسیر تا چه حد می‌تواند جامعه ‌خود را با تحولات جهانی و کمیابی منابع همراه سازد، بسته به الگوهای رفتاری، تفکری و ارزش ‌ها و باورهای مشترک آن سرزمین است.

در میان همه‌ عواملی که هرکدام به سهمی ‌نقش در منش صلح و توسعه پایدار کشور دارند، شاخص‌هایی هستند – همچون آموزش وعلم باوری،آینده نگری، اخلاق مداری، بصیرت افزایی و نگرش صلح منشانه و…- که اثرگذاری وماندگاری ماناتری دارند. در ادبیات رقابت جهانی جوامع، برای دست یابی به کشوری شایسته و سرآمد، یکی از واژگانی که نسبت به  آنهای دیگر،گوی سبقت را ربوده و ارتباطی مستقیم با برتری‌ های بین‌ المللی دارد‌، واژه  توسعه است.

توسعه به معنای رشد تدریجی با هدف پیشرفته‌ ترشدن و حتی بزرگ‌ ترشدن است. امروز برداشت ما از مفهوم  توسعه، فرایند رشد در همه‌ ابعاد زندگی مردم اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، آموزشی و… است. با توجه به این نکته توسعه باید در همه ‌جهات در نظر گرفته شود نه آن که به طور مثال جامعه در اقتصاد به پیشرفت چشمگیری برسد اما در عرصه‌ آموزش و علم و بصیرت صلح دست به اقدامی‌ نزند یا بسیار کمرنگ حاضر شود. از طرفی در توسعه، رشد آگاهانه و تدریجی همراه باور صلح اندیشی بسیار مهم تر از سرانجام توسعه است. یونسکو به دلیل اهمیت وافری که در جهان امروز به صلح و توسعه پایدار داده می‌شود، به شدت همگان را به پیوستن به پویش بزرگداشت دهم نوامبر با سازماندهی رویدادها و فعالیت‌ ها تشویق و دعوت می‌کند.

شعار سال2017 در روز جهانی علم برای صلح و توسعه «علم برای درک(فهم) جهانی» است. سهم مهمی ‌که یونسکو و دیگر مراکز علمی‌و فناوری می‌توانند برای درک جهانی به ارمغان بیاورند، ایجاد فرصت منحصر به فرد برای ترکیب صلح و پایداری جهانی و اقدامات محلی است. امروزه گفتگو میان علم، سیاست و زندگی روزمره باید چند جانبه و با محتوای صلح و توسعه باشد.

برای رسیدن منطقی به صلح و توسعه پایدار، می‌توان از بهترین شیوه‌ ها و روش‌ ها و تجارب موفق جهانی بهره‌ برداری کرد. اهداف یونسکو برای این روزجهانی عبارتند از:تقویت آگاهی عمومی‌ در مورد نقش علم برای جوامع صلح‌ آمیز و پایدار، ترویج ایجاد همبستگی ملی و بین‌ المللی برای اشتراک‌ گذاری علم بین کشورها، تجدید تعهد ملی و بین‌ المللی برای استفاده علم به نفع جوامع‌، کمک به تقویت همکاری بین دانشمندان در مناطق درگیر و ناآرام و همچنین جلب توجه به چالش‌ های علمی‌ و حمایت از تلاش‌ های علمی‌ است (برگرفته از متون سازمان یونسکو).

از زمانی که در سال2001 دهم نوامبر از سوی یونسکو روز جهانی «علم در خدمت صلح و توسعه» نامگداری شده پروژه‌ها، برنامه‌ها و منابع مالی بسیاری برای رسیدن به این هدف در سراسر جهان تدوین و در نظر گرفته شده است.«علم در خدمت درک جهانی»، کلید صلح و توسعه پایدار است، زیرا تعهد افراد و جوامع را در اشتراک گذاری علم ودانش برای اقدامات و تغییرات رفتاری ترویج می‌دهد. بنابراین علم در درک جهانی متمرکز می‌شود چرا که نه تنها در فهم جهانی و فردی تاثیر می‌گذارد، بلکه به طراحی‌، توسعه و اجرای تغییرات که هدف ماست کمک می‌کند.

رسیدن به این هدف‌، به توسعه ‌مشارکت فعال بسیاری از سازمان‌های سهیم در این امر همچون بخش‌ های دولتی وغیردولتی، موسسات علمی‌ و پژوهشی، انجمن‌های حرفه ای، رسانه‌ ها، معلمان و مدارس بستگی دارد. در این میان برای فرهنگ سازی و ایجاد بستری مطمئن برای شناخت سه بعد علم‌، صلح وتوسعه می‌توان پیشنهاد کرد در مدارس که پایگاه مهمی‌در علم باوری و صلح‌ نگری به شمار می‌روند‌، برای تبیین آگاهانه دانش آموزان برنامه‌ هایی همچون فراخوان مقاله‌نویسی‌، کرسی‌ های آزاد‌ اندیشی با محورعلم، صلح وتوسعه، گفت‌ وگو‌هایی درباره مسائل علمی‌جدید، لزوم صلح و ضرورت وجود آن در جهان با حضور محققان ، پژوهشگران و دانش پژوهان جوان و… انجام گیرد تا در کنار آموزش و یادگیری به توسعه پایدارسیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگ صلح و جامعه عاری از خشونت از مسیر علم رسید.