خانواده به عنوان اولین کانونی که فرد در آن قرار می گیرد دارای اهمیت شایان توجهی است. آنچه در سیره حضرت دیده می شود توجه به این کانون و ارزش و احترام به والدین و برادر بزرگوارشان می باشند. اهمیت ایشان به خانواده ی خود بالاخص احترام فوق العاده ای که برای برادر بزرگوارشان قائل بودند الگوی شایسته و مناسبی برای دختران می باشد.

عزیز والدین
حضرت معصومه سلام الله علیها چنان برای پدر بزرگوارشان، عزیز بودند که طبق روایتی که از ایشان نقل شده، حضرت سه بار عبارت «فَداها ابوها»، را برای ایشان به کار می برند. این عبارت نشان دهنده عشق و محبت پدر به دختر است چون زمانی پدری دخترش را با این عنوان یاد می کند که آن دختر نیز نزد پدر عزیز و محترم باشد. (اصغری نژاد، محمد، مقام علمی حضرت معصومه، نشریه علوم قرآن، فرهنگ کوثر، بهمن79، ش47، ص18)

نجمه خاتون همسر گرامی امام موسی کاظم علیه السلام؛ تنها دو فرزند در دامان خویش پرورش داد و آن دو عبارتند از: حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام، و حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها. پس از آنکه پدر بزرگوار آن بانوی گرامی به شهادت رسیدند، طبق وصیت امام موسی کاظم علیه السلام، امام رضا علیه السلام که فاضل ترین فرزندان بود، عهده دار سرپرستی و امر تعلیم و تربیت حضرت معصومه سلام الله علیها و دیگر خواهران و برادران می شود که این مسأله خود بر مودت بین این دو خواهر و برادر می افزاید. گروهی از نویسندگان، مجموعه آثار، شماره 18، ج4، ص 76)

بین این دو خواهر و برادر عاطفه و محبت زایدالوصفی بود که قلم از توصیف آن عاجز است. در یکی از معجزات امام کاظم علیه السلام که حضرت معصومه سلام الله علیها نیز در آن نقش دارند، هنگامی که نصرانی از نام و نشان حضرت معصومه سلام الله علیها سؤال می کنند حضرت می فرمایند: «اَنَا المَعصومَة اُختُ الرّضا؛ من معصومه خواهر امام رضا هستم.» (محدث نوری، دارالسلام ج 2، ص169) که این تعبیر از محبت سرشار آن حضرت به برادر بزرگوارش امام رضا علیه السلام و از مباهات او به این خواهر و برادری سرچشمه می گیرد. (دانشور، ویژگی های حضرت معصومه، ص33)

مودت و محبت بین این دو خواهر و برادر زبانزد عام و خاص گشت تا اینکه بعد از ماجرای هجرت امام رضا سلام الله علیها به دستور خلیفه زمان یعنی مأمون عباسی، دوری از برادر برای حضرت معصومه سلام الله علیها بسیار سخت و طاقت فرسا بود. از آن طرف نیز جدایی از حضرت معصومه سلام الله علیها برای برادر قابل تحمل نبود. (همان، ص34؛ جواد حسینی، حضرت معصومه در دفاع از امامت، ص 62) و همین امر بود که حضرت معصومه سلام الله علیها را عازم سفر به سوی برادر خویش کرد.