1)     مذهب و ایمان : ایمان همسر، تاثیر بسزایی در التزام به دستورات دینی مانند رعایت حجاب، پرهیز از معاشرت های آلوده، خودداری از مصرف مال حرام و … دارد .روشن است زندگی خانوادگی دو فرد که از نظر دینداری در دو قطب مخالف قرار گیرند، چه وضعی پیدا می کند؛ از کوچکترین مسائل زندگی تا مهمترین آن، کشمکش و درگیری مستمر و پایان ناپذیری وجود خواهد داشت. پیامبر اسلام (ص) فرمودند: در ” علیکم بذات الدّین” بر شما باد به ازدواج با زنان دیندار( بحار الانوار ج103، ص 235).

2)     اخلاق: محیط خانواده بیشتر بر مبنای خصوصیات اخلاقی اعضای آن شکل می گیرد. اگر اعضای خانواده از اخلاقی نیکو بهرمند باشند محیط خانواده تبدیل به بهشتی سرورانگیز می شود و چنانچه بد اخلاقی خو گرفته باشند همواره خود را در جهنمی سوزان گرفتار خواهند دید. امام علی (ع) فرمودند: < الاخلاق َیطیبُ الَعیش> با خوش اخلاقی، زندگی نیکو و مطلوب می گردد( شرح غررالحکم و در الکلم ج3، ص 328)

3)     هماهنگی فکری و فرهنگی: در موارد زیادی ، اختلافات زن و شوهر ناشی از اختلاف روحیه ها و ناهماهنگی فکری است از این رو توجه به هماهنگی فرهنگی بین زن و مرد یکی از معیار های انتخاب همسر قلمداد می شود. امام صادق (ع) فرمودند: “انَّ العارفَةَ لاتُوضَعُ الَّا عِندَ عارِفٌ” زن آگاه و با معرفت، باید همسر مرد آگاه و با معرفت گردد. ( فروع کافی ج5 ص 350)

4)     اصالت خانوادگی: برای شناخت همسر باید از خانواده او آگاهی کافی داشت بر این اساس، توجه به نجابت، ایمان، عفاف و دیگر صفات خانواده همسر که در شکل گیری شخصیت او موثر هستند ضرورت پیدا می کند در روایات یکی از ویژگی های همسر خوب، عزیز و سربلند بودن زن در میان بستگانش است. (فروع کافی ج 5 ص 324)

5)     معیارهای دیگر: الف) شرایط اختصاصی انتخاب همسر برای مردان

پیامبر فرمودند” انَّ مِن خَیرِ سائکم الوَلُوَدَ، الوَلُوَدَ السَّیَرَهَ العزیزه فی اهلِها الذلیلَهَ مَعَ بَعلِها” بی شک از بهترین زنهایتان، کسی است که زایا، مهربان، پاکدامن در نزد خانواده اش عزیز و در نزد شوهرش فروتن باشد .(بحار الانوار ج3 ص 235).

ب) شرایط اختصاصی انتخاب شوهر برای زنان

1. توصیه شده است که شوهر بیماریهای مزمن بدنی نداشته، قادر به انجام وظیفه همسری باشد( وسایل الشیعه ج14 ص 607)

2. از لحاظ سنی بهتر است تفاوت های سنی در حد تفاوت دو بلوغ (شرعی) و جنسی یعنی حدود  3 تا 6 سال باشد. ( بحار الانوار ، ج16 ص 234 )

3. از لحاظ اقتصادی با مردی ازدواج کند که بتواند کار شرافتمندانه برای خود انتخاب کرده، چرخ زندگی را بچرخاند . (وسایل الشیعه ج 14 ص 18و15)