امر و نهی عملی
مراحل و مراتب امر به معروف و نهی از منکر
رعایت مراحل و مراتب امر به معروف و نهی از منکر واجب است.یعنی تا به مرحله ي پایینتر مقصود حاصل میشود نباید وارد مرحله بالاتر شد.(رساله آموزشی، ج 1، ص 335)
امر و نهی عملی
مرحله سومِ امر به معروف و نهی از منکر، امر و نهی با دست (کنایه از اعمال قدرت و به کار بردن جبر و زور) است. مقصود از امر و نهی عملی این است که مکلف باید با اعمال قدرت و به کار بردن جبر و زور، طرف را از انجام منکر و ترك معروف باز دارد.(رساله آموزشی، ج 1، ص 336)
با توجه به این که در زمان حاکمیت و اقتدار حکومت اسلامی میتوان مراتب بعد از مرحله ي امر و نهی زبانی را به نیروهاي امنیتی داخل (پلیس) و قوهي قضاییه واگذار کرد، به خصوص در مواردي که براي جلوگیري از ارتکاب معصیت چارهاي جز اعمال قدرت از طریق تصرف در اموال کسی که فعل حرام انجام میدهد یا تعزیر و حبس او و مانند آن نیست، در چنین زمانی با حاکمیت و اقتدار چنین حکومت اسلامی، واجب است مکلفین در امر به معروف و نهی از منکر به امر و نهی (قلبی و) زبانی اکتفا کنند، و در صورت نیاز به توسل به زور، موضوع را به مسؤولین ذیربط در نیروي انتظامی و قوه قضاییه ارجاع دهند، ولی در شرایط، جمیع مراتب امر به معروف و نهی از منکر را با رعایت ترتیب آنها تا تحقق غرض انجام دهند.(رساله آموزشی، ج 1، ص 336)
اگر مأمورانی که از طرف دولت وظیفه ي جلوگیري از فساد را بر عهده دارند در انجام وظیفه ي خود کوتاهی کنند، دخالت اشخاص دیگر در اموري که از وظایف نیروهاي امنیتی و قضایی محسوب میشود جایز نیست، ولی مبادرت مردم به امر به معروف و نهی از منکر با رعایت حدود و شرایط آن، اشکال ندارد. (اجوبۀ الاستفتاءات، س 1063)