تحقيق پاياني سطح (2) (كارشناسي)
مدرسه علمیه امام خمینی(ره)
فلسفه‎ي انتظار و وظيفه‎ي مردم در زمان انتظار
استاد راهنما:
حجة‏الاسلام سيدسيف‏الله نحوي
محقق:
فاطمه احدي
تاريخ دفاع:
زمستان 1385

چكيده
در اين تحقيق پاياني فلسفه و انتظار و آداب آن و نيز وظايف منتظران در دوران غيبت بررسي شده است.
انتظار به معناي رفتاري مركّب از ايمان و اعتقاد به مباني دين و اميد بر آينده ‏ي روشن و دنيايي سرشار از عدالت توسط امام زمان(عج) است. انتظار، با توجه به نتايج آن مي‏تواند به صورت سازنده و ويرانگر نمايان شود. هم‏چنين كسي كه انتظار مي‏كشد بايد آدابي را رعايت كند، ابتدا توجه داشته و به خدا رو آورد و سپس تعهد دروني و التزام عملي به مباني انتظار داشته باشد.

هر كدام از اديان و مذاهب به شيوه‏ ي خاص خودشان در مورد انتظار عقايدي را بيان كرده‏اند. يهوديان با اعتقادات خودشان و مسيحيان و اهل سنت و شيعيان هر كدام به نوبه‏ ي خود نيز با استفاده از تعاليم انبياء و هم‏چنين كتب آسماني خود انتظار را تبيين كرده ‏اند.pan style="font-family: tahoma,arial,helvetica,sans-serif;">براي زمينه‏ سازي ظهور مي‏ بايست بر حقايق نوراني و استوار و منطقي قرآن و اسلام تكيه زنند كه اصلي حيات ‏بخش و از عوامل مهم پيروزي مي ‏باشد. علم و انديشه و به كار بستن آن كارها را آسان‏ تر كرده و بسياري از راه‏ ها را نزديك‏ تر نموده و بسياري از گره‏ها را در زمينه ‏هاي مختلف حل مي‏ نمايد. علم و دانش و رشد فكري و فرهنگي نقش به‏سزايي در تكامل انسان دارد. حكومت حضرت مهدي(علیه السلام) مؤيد پيشرفت‏هاي همه‏ جانبه‏ ي صنعتي است كه در خدمت بشر و عدالت و امنيت و آسايش و آزادي مي‏باشد. از عوامل ديگر زمينه ‏سازي ايجاد عدالت، اتحاد مسلمانان، حفظ دين و ايمان، برخوردهاي منطقي با يكديگر، رهبري شايسته و لزوم برنامه‏ ريزي بوده كه بايد بسيار جدي و حساب شده عمل كرد يعني اين‏كه ابتدا هدف‏دار باشيم به جهاني بودن ظهور توجه كنيم سپس براي وصول به اين هدف بايد همت كرده و آن هم همتي عميق و همه جانبه در كل جهان تا به اهداف عالي برسيم.
تكاليف مؤمنين در زمان غيبت به دو بخش فردي و شخصي منتظران، و وظايف سياسي-اجتماعي دسته‏ بندي مي‏ گردد.
تكاليف فردي و شخصي منتظران عبارتند از: معرفت كامل به امام(علیه السلام)، انتظار براي امام زمان(علیه السلام)، مقدم داشتن آن حضرت در هر زمان، مقدم داشتن آن حضرت در دعاها، دعا كردن براي كسب سعادت، آمادگي و ارتباط با امام(علیه السلام)، صبر كردن بر آزار ديگران، ياد هميشگي، عبادات نيابتي از سوي او، طلب ياري از او، صدقه دادن، خودسازي، اخلاص، هوشياري و هوشمندي.
وظايف سياسي-اجتماعي شامل: اداي حقوق امام، شناساندن امام به مردم، برپايي مجالس ياد امام زمان(علیه السلام)، تبليغات نوشتاري و فرهنگي، دشمني با دشمنان امام(علیه السلام)، آمادگي نظامي، تقيه نمودن، پرهيز از تعجيل مذموم، ايستادگي در آزمايش ‏ها، تخصص و تعهد در امور، و تكذيب و ردّ مدعيان نيابت خاصه ‏ي حضرت، مي‏باشد.
اداي حقوق شرعي، از وظايفي است كه مردم در برابر آن بزرگوار بر عهده دارند. روشن است كه بالاترين و مهم‏ترين حق پس از حق خداوند متعال و رسول‏ الله(صلی الله علیه و آله) حق امام(علیه السلام) است كه بايد به بهترين شكل ادا شود. از جمله خمس كه از فرايض شرعيه و از واجبات و فروعات دين مقدس اسلام مي ‏باشد.
دعوت از مردم و آشنانمودن آن‏ها با آن حضرت و هدايت آنان در اين مسير و سوق دادن آنان به بالاترين قله‏ ي عرفان و شناخت آن حضرت نيز از تكاليف ديگر مؤمنان است و هم‏چنين فعاليت‏ هاي فرهنگي و تبليغات نوشتاري درباره‏ ي آن حضرت از علايم محبت به امام زمان(علیه السلام) است كه البته به ميزان توانايي و استعداد هر فرد بستگي دارد. هم‏چنين تلاش‏ هاي فردي و اجتماعي مردم در جهت ايجاد آمادگي‏ هاي نظامي و نيز تهيه‏ ي امكانات و تجهيزات جنگي از ديگر وظايف مردم در زمان غيبت مي‏ باشد.
انديشه ‏ي انتظار آثار و پيامدهايي نيز در افكار و عقايد انسان‏ها و نيز در اعمال و رفتار منتظران به جاي خواهد گذاشت. تقويت حس خداجويي و راز بندگي در انسان‏ها، ايجاد رابطه‏ ي عاطفي با پيامبران و ائمه‏ ي معصومين -عليهم‏السلام- و همراهي با آنان، و اميد به اجراي عدالت كامل الهي در جامعه و سپس در معاد از نتايج انتظار خواهد بود.
هم‏چنين از نظر عملي، تلاش براي افزايش دين‏داري و روح تقوا در افراد، آمادگي بيش‏تر براي امر به معروف و نهي از منكر در جامعه و ايجاد روابط و اخلاق نيكو با ديگران از نتايج عملي انديشه‏ ي انتظار مي ‏باشد.