امام رضا (علیه السلام )
علی بن موسی الرضا ع
دنیا شده شاد از مه روی علی بن موسی الرضا ع
شاد است کسی که نگه کند به گنبد طلای علی بن موسی الرضا ع
از دست امام عصر امروز بگیرد عیدی خود را
هر کس که بگیرد امشب جشن میلاد علی بن موسی الرضا ع را
مشهد الرضایی روشن ز نور خدا داریم ما
بهترین یادگاری از رسول خدا داریم ما
خود را بهر پذیرایی آماده کنیم
چون که مهمان نازنینی چون علی بن موسی الرضا ع داریم ما
با نام علی بن موسی الرضا به گناهانمان قفل می زنیم
و با اشک توبه به حرمش پل می زنیم
فرموده که هر زمان گرفتار شدید
بر دامن پر ز مهر علی بن موسی الرضا ع دست توسل بزنید
دست هر کس که به دامن مولا برسد
دردهای پنهانش سریع به مداوا برسد
همگی چنگ زنیم بر پنجره فولاد
تا بگیریم برات سفر خانه ی دوست و کرب و بلا
هدیه مان باشد بهر میلادش ذکر یک صلوات
رقیه حاتمی
روش اخلاقی امام (ع) در رفتار با مردم
امام رضا (علیه السلام) به اخلاق عالی و ممتاز آراسته بود و بدین سبب دوستی عام و خاص را به خود جلب فرموده بود. هم چنین انسانیت او نیز یگانه و بی مانند بود و در حقیقت تجلی روح نبوت و مصداق رسالتی بود که خود آن حضرت یکی از وارثان اسرار آن به شمار می رفت.
امام (علیه السلام) در برخورد با مردمان چهره ی راستین اسلام را ترسیم می کرد. آن هم در عصری که جلال و شکوه پوشالی دستگاه خلافت از این آیین سیمای دیگری ارائه می داد. نخستین نکته این که او همه را دارای ارزش انسانی می دانست و از این دیدگاه با مردم رفتار می کرد.
یاسر خادم نیز گوید: روش امام (علیه السلام) چنین بود که چون خلوت می کرد، حشم و خدم خود را از کوچک و بزرگ جمع می کرد و با آنها گفتگو می نمود و خود را مأنوس و مونس آنها می ساخت و طریقه ی آن حضرت در هنگام غذا خوردن این بود که چون سفره ی غذا را برای آن بزرگوار حاضر می ساختند کوچک و بزرگ و حتی میرآخور را در کنار خود می نشاند و با آنها غذا می خورد.
برخورد امام در جلسات بحث و مناظرات
دستگاه خلافت عباسى، با اهدافى خاص، از انديشمندان مذاهب و فرقههاى گوناگون، دعوت مىكرد و آنان را رو در روى امام علیه السلام قرار مىداد. با مطالعه در شخصيت، روحيات و افكار مامون،آشكار مىشود كه او از تشكيل چنين جلسات و همايش هايى، اهدافى سياسى را دنبال مىكرد، هر چند شخصاً به مباحثات علمى علاقهمند بود، ولى مامون به عنوان خليفه، شخصى نبود كه بخواهد با اينگونه مباحثات و مناظرات، عظمت و حقانيت خاندان پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم را به نمايش بگذارد و شخصيتى را كه مورد توجّه انقلابيون آل على علیه السلام بود، در جامعه مطرح كند و علم و شكوه و شايستگى و برترى آنان را به ديگران بنماياند، بلكه در پس اين تلاش ها، اهدافى سياسى داشت و چه بسا بى ميل نبود كه در اين نشست ها، براى يك بار هم كه شده، امام از پاسخگويى به پرسش ها عاجز بماند!
به هر حال، عليرغم اهدافى كه مأمون دنبال مى كرد، نتايج آن جلسات مايه شكوه و عظمت امام و بهره علمى و اعتقادى شيعه شد.
شخصیت علمی امام هشتم علیه السلام
امام هشتم علیه السلام، چونان نياكان وارستهاش، از مقام علمى والايى برخوردار بود، تا آن جا كه وی را «عالم آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم» لقب داده اند.
اباصلت از محمدبن اسحاق بن موسى بن جعفر علیه السلام نقل كرده است:
((امام موسى بن جعفر علیه السلام، به فرزندانش مى فرمود، برادرتان، على بن موسى، داناى خاندان پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم است. نيازها و پرسش هاى دينى خود را از وى فرا گيريد و آنچه را به شما تعليم داد، به خاطر بسپاريد، چه اين كه بارها پدرم امام صادق علیه السلام به من فرمود: داناى خاندان پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم در نسل توست و اى كاش من او را درك كرده و مىديدم)).
اخلاق و كردار امام رضا عليه السلام
ابراهيم بن عباس مى گويد: من هرگز نديدم حضرت رضا(علیه السلام) به كسى ظلم كند يا سخن كسى را قطع نمايد يا حاجت كسى را در صورت قدرت رد كند يا در مجلسى پاهاى خود را دراز كند يا به نشانه بى احترامى نسبت به كسى، تكيه دهد يا بنده هاى خود را ناسزا گويد يا آب دهان خود را بيرون بريزد يا صدايش را به قهقهه بلند كند؛ بلكه خنده آن حضرت تبسّم بود.
وقتى براى آن حضرت سفره مى انداختند، تمام بندگان و خدمتگزاران خود، حتى دربانان و چوپانها را در سر همان سفره مى نشاند. خواب آن حضرت بسيار كم و بيدارى اش زياد بود و بسيارى از شب ها تا به صبح نمى خوابيد.
امام رضا (علیه السلام )
امام رضا (علیه السلام ) هشتمین امام شیعیان از سلاله پاک رسول خدا (صلوات الله علیه) و هشتمین جانشین پیامبر مکرم اسلام (صلوات الله علیه ) است. بنابر نظر مشهور مورّخان وی در یازدهم ذی قعده سال ۱۴۸ هـ. ق، در مدینه منوّره متولد شد. نام مبارکش، علی، کنیه آن حضرت، ابوالحسن و دارای القاب متعددی از جمله؛ رضا، صادق، صابر، فاضل، قرة اعین المؤمنین و… هستند، اما مشهورترین لقب ایشان، «رضا» به معنای «خشنودی» است.
پدر بزرگوار امام رضا، امام موسی کاظم (علیه السلام) پیشوای هفتم شیعیان بودند که در سال ۱۸۳ ﻫ.ق، به دست هارون عباسی به شهادت رسیدند، و مادر گرامیشان نجمه (تکتم) نام داشت.
ولادت حضرت معصومه سلام الله علیها و روز دختر
حضرت فاطمه معصومه (علیه السلام) در اوّلین روز ماه ذى القعده سال 173 هـ ق، 25 سال بعد از تولد حضرت امام رضا (علیه السلام) در شهر مدینه منوّره چشم به جهان گشود.
از میان فرزندان بزرگوار حضرت امام موسى بن جعفر(علیه السلام)، دو فرزند ایشان یعنى حضرت امام على بن موسى الرضا (علیه السلام) و حضرت فاطمه کبری (علیه السلام) ملقّب به معصومه، از ویژگی های خاص برخوردار بوده اند تا ادامه دهنده خطّ امامت بعد از پدر باشند.
آن حضرت به همراه امام رضا (علیه السلام) هر دو در دامان پاک یک مادر بزرگوار به نام حضرت نجمه خاتون (سلام الله علیها) که از مهاجران مغرب بود، رشد و پرورش یافته اند. این در حالى است که پدر بزرگوارشان پیوسته در زندان هارون الرشید بسر مى بردند و سرانجام در همان زندان، هنگامى که حضرت معصومه (سلام الله علیها) در سن ده سالگى بود، به شهادت رسیدند و از آن زمان به بعد حضرت معصومه (سلام الله علیها) تحت مراقبت برادرش امام رضا (علیه السلام) قرار گرفت.
اطلاق «معصومه» بر فاطمه دختر موسی بن جعفر (علیه السلام)
نام حضرت معصومه، فاطمه است. در کتاب های روایی و تاریخی نیز، از آن حضرت با عنوان فاطمه بنت موسى بن جعفر (علیه السلام) یاد شده است، امّا صدها سال است که آن حضرت با این لقب مشهور هستند، و این لقب نزد ایرانیان تبدیل به اسم برای ایشان شده است.
حضرت معصومه (سلام الله علیها)، معصوم به معنایی که در مورد پیامبران و امامان به کار می رود نبوده، امّا ایشان دارای طهارت روح و کمالات معنوی بالایی بودند، به گونه ای که به زائرانش وعده بهشت داده شده است.
لازم به ذکر است که عصمت امر نسبی است. با توجه به روایاتی که در شأن و منزلت حضرت معصومه وارد شده است،می توان مرتبه ای از عصمت – نه در حد ائمه- برای ایشان قائل شد. این مسئله در حق چنین بانویی بعید به نظر نمی رسد؛ چرا که این حد از عصمت به معنای دوری از گناه در زندگی عالمان بزرگ نیز فراوان مشاهده می شود.
دلنوشته روز دختر
از دختر بودن لذت می برم چون
الگوی من بانویی است که به خیر کثیر شهره است،کسی که خداوند به مقامش عالم را خلق کرده.
لذت می برم چون می دانم آنقدر ارزشمندم که پایه های جامعه به حیا ونجابتم استوار است.
لذت می برم چون مادر فردایم!مادری که با توکل به خدا،در دامانم فرزندانی تربیت خواهم کرد که آرمان های اسلام عزیز را باجان ودل به ثمر خواهند رساند.
خوشحالم که دختر پاکی چون خانم معصومه را داریم ،بانویی که به عشق امام خود سختی راه را تحمل کرد با تمام تلخی هایش کنار آمد ودر آخر به دور از مولای خود غریبانه به خاک سپرده شد.
وهزار دلیل منطقی واحساسی وجود دارد که از دختر بودنم لذت ببرم وبه آن افتخار کنم.
مهدیه منتظر المهدی.
توجه والای اسلام به دختران
پیامبر اعظم(صلوات الله علیه)
بهترین فرزندان شما دختران هستند.(1)
پیامبر اعظم(صلوات الله علیه)
هرکه را دختری است، خداوند یاری دهنده او، برکت بخش به او و آمرزنده او خواهد بود.(2)
پیامبر اعظم(صلوات الله علیه)
مهر ویژه خداوند بر پدر دختران باد. دختران مبارک و دوست داشتنیاند و پسران بشارت دهندگانند و دختران باقیات صالحاتند.(3)
[1] . مستدرکالوسائل، ج15، ص116، ح17708.
[2] . همان، ح17702.
[3] . همان، ح17700.
یک جرعه آفتاب
گفتار پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره حضرت خدیجه کبری علیها السلام
ای خدیجه! تو بهترین مادر ایمان آورندگان، برترین آنان و سالار زنانِ گیتی هستی (1)
ازسوی خداوند مأمور شده ام که خدیجه را مژده بدهم به خانه ای بلورین که در آن رنج و ناآرامی نیست.(2)
هرگاه نام مبارک خدیجه علیها السلام را می آوردند، رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمود: «از «خدیجه» سخن گفتید؟ کجا مانند او پیدا می شود؟(3)
ای جذبه ی ذی الحجه و شور رمضانم
ای جذبه ی ذی الحجه و شور رمضانم
در شادی شعبان تو غرق ست جهانم
تقدير مرا نور نگاه تو رقم زد
بايد که شب چشم تو را قدر بدانم
روی تو و خورشيد، نه، روشن تر از آنی
چشم من و آيينه، نه، حيران تر از آنم
در سايه ی قرآن نگاه تو نشستم
باران زد و برخاست غبار از دل و جانم
برخاست جهان با من برخاسته از شوق
تا حادثه ی نام تو آمد به زبانم
عيد ست و سعيد ست اگر ماه تو باشی
ای جذبه ی ذی الحجه و شور رمضانم
سيد محمدجواد شرافت
نقش جوانان در جامعه از نگاه قرآن
1. تأثیر پرهیزکارى و رعایت تقوای جوانان بر افراد جامعه
قرآن کریم همه مردم را به تقوای الهی امر میکند: «و از خدا پروا نمایید و بدانید خدا با پرهیزکاران است». یک جوان به عنوان یکی از اقشار جامعه، کسى است که تقوا و پرهیزکارى را پیشه میکند. جوانی که میخواهد کار و کوشش او چه در مرحله عبادت و چه در زمینه خدمت به خلق خدا و چه در اعمال خیر اجتماعی مورد قبول خدای تعالی قرار گیرد و به بهشت ابد راه یابد، واجب است تقوا پیشه کند.
افزایش روزافزون گناه و انحرافات اخلاقی در جامعه و اثرات منفی آن بر اخلاق و بهداشت روانی، تا حد زیادی به این بر میگردد که غرایز، هوای نفس و وسوسههای شیطانی همواره انسان را به طغیان، خیانت، خودخواهی و انواع مفاسد دیگر وا میدارد. طبعاً اگر این غرایز و امیال نفسانی مطلق و آزاد گذاشته شوند و جوانان هیچگونه کنترلی بر آنها نداشته باشند پیامدهای بسیار نامطلوبی در بهداشت روانی فرد و جامعه به همراه خواهد داشت. به همین جهت؛ در آموزههای قرآنی، «تقوا» یک مفهوم محوری، و بهترین ره توشه انسان در سیر الی الله است و در قرآن، از تقوا به شرط قبولی اعمال، ملاک کرامت و ارزش انسان، و نیرویی که به وسیله آن میتوان حق را از باطل تشخیص داد، یاد شده است.
بنابراین، مجهز شدن جوان به تقوا و پرهیزکاری و حضور او در اجتماع با همین خصیصه، آثار معنوی و اخلاقی شایستهای در جامعه دارد.
شمه ای از فضائل و مناقب حضرت علی اکبر علیه السلام
تربیت شایسته امام حسین (ع) سبب شد که علی اکبر به بهترین صفات کمال آراسته شود. عواملی همچون: اصالت خانوادگی، تربیت و وراثت، کسب علم و فضایل که از عناصر تشکیل دهنده شخصیت هر کس است، در وجود و زندگی او فراهم بود. خلق و خوی او و رفتار و حرکات و ادب و متانتش در حدّ اعلای برجستگی و درخشندگی بود. آن گونه که گفته و نوشته اند، رفتارش یادآور حرکات و رفتار پیامبر خدا (ص) بود و همین سبب می گشت تا در چهره او شخصیت پیامبر را مشاهده نمایند و با دیدن او یاد حضرت رسول (ص) را در ذهن ها زنده کنند. علی اکبر، نسخه ای برابر با اصل نسبت به رسول خدا و شاخه ای از آن شجره طیبه و ریشه پاک بود و وارث همه خوبی های خاندان عصمت و طهارت به شمار می رفت.
حضرت علی اکبر علیه السلام، از جوانی مجموعه ای از خوبی ها و فضیلت ها و نمونه ای روشن از فضایل عترت پاک پیامبر بود. حتی کسی چون معاویه هم که دشمن خاندان عصمت بود، به فضایل او اقرار داشت.
رابطه سرشار از ادب و احترام حضرت علی اکبر علیه السلام به پدر و علاقه و محبت پدر به فرزند، در همه مراحل زندگی این دو الگوی فضیلت وجود داشت و نهایت و اوج آن، در صحنه عاشورا دیده می شود که به آن اشاره می کنیم.
تربیت ولایی و تأدیب شایسته، سبب شده بود حضرت علی اکبر علیه السلام همواره در خدمت و اطاعت پدر بزرگوارش باشد و در نهایت ادب، گوش به فرمان و آماده جان نثاری شود