مصونیت حجاب
- اگر باغبانی، سرمایهی عمرش را که در محصول باغ خلاصه میشود، محافظت میکند، کسی او را بر این حد و حریم و حفاظ نهادن، سرزنش نمیکند؛ بلکه او را تحسین میکنند.
- هیچ کس به نام آزادی دیوار خانهی خود را برنمیدارد و شبها در حیاطش را باز نمیگذارد؛ چون ممکن است دزدی رخنه کند و اموالش را به یغما ببرد. روش خردمندانه این است که هر چیزی که قیمتیتر باشد، درصد مراقبت از آن بالاتر میرود و هر چه نفیس تر باشد، بیم ربودن و خوف غارتش بیش تر است. پس اگر پاکدامنی را گوهری ارزنده بدانیم، با هزاران چشم، باید مراقبش باشیم.
منبع :آینه؛ نگاهی به آدم ها و جاها، موقعیت ها و رفتارها، جواد محدثی، صفحه ی ۷۵.
اشكی بر سيدالشهدا( عليه السلام)
سيد علی حسينی كه از اصحاب امام رضا عليه السلام است می گويد: من همسايه امام علی بن موسی الرضا عليه السلام بودم. چون روز عاشورا می شد از ميان برادران دينی ما يك نفر مقتل امام حسين عليه السلام را می خواند و به اين روايت رسيد كه حضرت باقر عليه السلام فرمود:
«هر كس از ديده های او ولو به قدر بال پشه ای اشك بيرون بيايد. خداوند گناهانش را می آمرزد. اگر چه مانند كف درياها باشد.»
در آن مجلس شخص نادانی كه ادعای علم می كرد. حضور داشت و بر آن بود كه اين حديث نبايد صحيح باشد. چگونه گريستن به آن اندكی بر حضرت حسين عليه السلام اين قدر ثواب می تواند داشته باشد؟ با ايشان مباحثه بسيار كرديم و در آخر هم از گمراهی خود برنگشت و برخاست و رفت.
تربیت مبتنی بر عادت
* هنگامی که پیامبر گرامی اسلام به رسالت مبعوث شدند، شعار «مبعوث شدم برای کنار گذاشتن عادات»(بحار، ج ۱۶، ص۲۱۲) را سرلوحه کار خود قرار دادند.
تربیت مکانیکی ، انسان کامل بار نمی آورد. تربیت باید انسان کامل بیافریند و همه قوای خلاق انسان را بپروراند و دریچه ذهن او را بر روی مناظر خوشایند و آموزنده جهان باز کند.
* باید بدانیم که فرق است بین «پروراندن» و «بار آوردن».
بار آوردن مفهومی است که برای پدید آوردن دگرگونیهای معینی که «دیگری» و «دیگران» آن را مد نظر دارند تلقی می شود. یعنی در بار آوردن طبیعت درونی یا اساسا در نظر گرفته نمی شود و یا فرع بر خواسته ها و اهداف بیرونی است.
صفات مؤمن
امام سجاد علیهالسلام
مِن أخلاقِ المُؤمِنِ: الإِنفاقُ عَلى قَدرِ الإِقتارِ ، وَالتَّوسُّعُ عَلى قَدرِ التَّوَسُّعِ ، وإنصافُ النّاسِ ، وَابتِداؤُهُ إيّاهُم بِالسَّلامِ عَلَيهِم .
امام سجاد علیهالسلام:
از جمله صفات مؤمن است:
- خرج كردن به قدر تنگ دستى
- گشادهدستى به اندازهاى كه در گشايش است
- انصاف داشتن با مردم
- آغاز كردن به سلام بر آنان
منبع : الكافي، ج۲ ،ص۲۴۱، ح۳۶.
برخورد پسنديده
يكی از خويشان امام زين العابدين عليه السلام در برابر آن حضرت ايستاد و زبان به ناسزاگويی گشود. حضرت در پاسخ او چيزی نگفت.
هنگامی كه مرد از پيش حضرت رفت. امام به اصحاب خود فرمود: آنچه را كه اين مرد گفت، شنيديد. اكنون دوست دارم، همراه من بياييد تا نزد او برويم و جواب مرا نيز به او بشنويد. عرض كردند: حاضريم، ما دوست داشتيم شما هم همانجا پاسخ ايشان را بگوييد و ما هم آنچه می توانيم به او بگوييم.
سپس امام نعلين خويش را پوشيده، به راه افتاد. در بين راه اين آيه را می خواند:
نکند خدا جوابم را ندهد!
* خداوند گله میکند از آدمهایی که در دریا و موقع طوفان، خدا را مخلصانه صدا میزنند، اما وقتی به ساحل میرسند، مشرک میشوند! (فَإِذا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ إِذا هُمْ يُشْرِكُون؛ ( عنکبوت/۶۵)
* معنای استغفار و دعای اهلبیت(ع) که همهچیز از خدا گرفتهاند، عذرخواهی از خداست که نتوانستهاند پاسخ مهربانیهای او را بدهند. مثلاً امام سجاد(ع) در دعای ابوحمزۀ ثمالی عرضه میدارد: ممنونِ خدایی هستم که وقتی صدایش میزنم جوابم را میدهد «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَدْعُوهُ فِيُجِيبُنِي» این یعنی در مقابل مهربانی خدا شرمنده است ضمن اینکه اصلاً استرسِ «پاسخ نگرفتن» ندارد.
لوازم زندگی ازنظرامام صادق عليه السلام
قال الصادق(علیه السلام)خَمْسُ خِصالٍ مَنْ فَـقَـدَ واحِدَةً مِنْهُنَّ لَمْ يَزَلْ ناقِصَ العَيْشِ زائِل َالْعَقْلِ مَشْغولَ الْقَلْبِ
امام صادق(عليه السلام) پنج چيز است كه هر كس يكى از آنها را نداشته باشد، همواره در زندگى اش كمبود دارد و كم خرد و دل نگران است
۱- فَاَوَّلُّها صِحَّةُ البَدَنِ …….. اول، تندرستى
۲- وَ الثّانيَةُ: اَلاَْمْن ……… دوم امنيت
۳- وَ الثّالِثَةُ: اَلسَّعَةُ فِى الرِّزْقِ ………. سوم روزى فراوان
اسارت ها، ما را از حسین جدا می کند...
استاد علی صفایی حائری
اسارتها را بايد شناخت. وقتى كه من به تجارت، به صنعت، به علم و طبابت و يا فقه و اصول خودم مشغول باشم و در كنار اين شغل ها به تربيت مردم و تلقى جديد تودهها فكر نكنم و در كنار شغل ها به تربيت مهرههاى كارساز و به جايگزينى آنها فكر نكنم، فقط و فقط خودم را بخواهم و پفك، شيرينى و لباس رنگارنگ و هوسهاى بچههايم را، خوب معلوم است كه ولىّ محصور مىشود و تنها مىماند و معلوم است كه وتر موتور مىگردد.
مشكل در همين اسارتهاست كه ما را از حسين عليه السلام جدا مى كند. معيّت حسين عليه السلام و همراهى او در دنيا و آخرت، رزق معرفت و رزق برائت مىخواهد.
منبع : وارثان عاشورا، ص 271.
احتکار ممنوع
نامه امیرالمومنین علیه السلام به یکی از کارگزاران در مورد کنترل بازار:
امام على عليه السلام،در نامه اش به مالک اشتر نخعى، آن گاه كه او را به فرمانداری مصر فرستاد فرمود :
…بدان كه بسيارى از ايشان (بازرگانان ) مردمى تنگ نظر و بد معامله و بخيل و احتکار کننده اند که تنها با زورگویی به سود خود می اندیشند، و کالا را به هر قيمتی مى فروشند، که این سود جویی و گران فروشی برای همه افراد جامعه زیانبار ، و عیب بزرگی برای زمامدار است . پس از احتكار جلوگیری کن؛ كه رسول خدا صلى الله عليه و آله از آن جلوگیری می کرد.
- باید خريد و فروش در جامعه اسلامی با موازین عدالت انجام گیرد، با نرخ هایی که بر فروشنده و خریدار زیانی نرساند. کسی که بعد از منع تو احتکار کند، او را کیفر ده، تا عبرت دیگران شود، اما در کیفر او اسراف نکن.
منبع : نهج البلاغه، بخشی از نامه٥٣.
یک مبارزه طولانی، یک مبارزه تشکیلاتی...
نکات بسیار ریز و روشن نشده ای در زندگی موسی بن جعفر هست. موسی بن جعفر یقیناً یک دورانی را در خفا زندگی می کرده، اصلاً زندگی زیرزمینی که معلوم نبوده کجاست. که در آن زمان خلیفه ی وقت افراد را می خواست، از آنها تحقیق می کرد که موسی بن جعفر را شما ندیدید، نمی دانید کجاست؟ و آنها اظهار می کردند که نه…
- شما ببینید زندگی یک انسانِ این جوری، زندگی کیست؟ یک آدمی که فقط مسئله می گوید، معارف اسلامی بیان می کند، هیچ کاری به کار حکومت ندارد، مبارزه ی سیاسی نمی کند، که زیر چنین فشارهایی قرار نمی گیرد. حتی در یک روایتی من دیدم که موسی بن جعفر(علیه السلام) در حال فرار و در حال اختفا در دهات شام می گشته، «وَقعَ موسی بن جعفر بَعضِ قُرایِ الشّام هارِباً مُتَنَکِّراً فَوَقَعَ فی غار»(بحار الانوار، ج۴۸،ص۱۰۵)، که توی حدیث هست، روایت هست که موسی بن جعفر مدتی اصلاً در مدینه نبوده، در روستاهای شام تحت تعقیب دستگاه های حاکمِ وقت و مورد تجسّسِ جاسوس ها، از این دِه به آن ده، از آن ده به این ده، با لباس مبدّل و ناشناس؛ که در یک غاری، حضرت به یک غاری می رسند و در آن غار وارد می شوند و یک فرد نصرانی در آنجا است.
اهمیت انسان شناسی در تربیت
- انسان موجودی است که ما می خواهیم با شناخت او به شناخت حقیقتی بپردازیم که مخاطب اصلی تربیت اسلامی می باشد .
انبیاء الهی علیهم السلام از دیرباز همواره مخاطبین خود را به شناخت این حقیقت وسیع و بی انتها ، یعنی نفسِ خودشان ترغیب می نموده اند .در اسلام نیز فصل قابل توجهی از روایات به این موضوع واهمّیت شناخت آن پرداخته است .
* احادیث خودشناسی
بعنوان نمونه به بخشی از فرمایشات امیرالمؤمنین (علیه السلام) در این زمینه از کتاب شریف ((غرر الحکم و دررالکلم)) می پردازیم :
رفتار حضرت سجاد(ع) با زیر دستان
در کتاب اقبال «سید بن طاووس» دارد که وقتی عید فطر می شد، حضرت سجاد علیه السلام غلامان و کنیزان خود را جمع می فرمود و آنگاه کارهای خلافی که در ظرف یک سال هر کدامشان انجام داده بودند و حضرت آنها را یادداشت فرموده بود، یادآور می شد و سپس می فرمود:
«امروز روز عید است، همه شما را عفو و آزاد نمودم، شما هم بگویید خدایا! علی بن حسین از ما درگذشت، تو هم از خطاهای او درگذر و او ما را آزاد نمود، تو هم او را از آتش دوزخ آزاد فرما».
حقیقت کجا، موهومات و خیالات و ادعاهای واهی ما کجا! آنچه از خدا می خواهی باید در خودت نمونه ای از آن باشد، «ارحم الراحمین» و «فی موضع العفو و الرحمه» خداوند در محل عفو و رحمت، ارحم الراحمین است، حالا تو در موضع عفو هستی یا انتقام؟ اگر در موضع انتقام هستی، پس چرا توقع عفو داری؟
ما میتوانیم نقشه دشمن را با همّت و توکّل به فضل الهی باطل کنیم
- رهبرمعظم انقلاب: نقشهی استکبار از روز اوّل این بود که در این دنیایی که همهی مادّهپرستان عالَم، همهی غرقشدگان در لجنزار مادّیّت، صهیونیستها و دیگران دستبهدست هم داده بودند و یک دنیای مادّی محض درست کرده بودند که روزبهروز از معنویّات دور میشد، سعی داشتند یک نهالی را که از سرزمین معنوی روییده با میوههای بشارتدهندهی معنویّت بکَنند، این را قلع کنند، ریشهکن کنند؛ همهی استکبار.
- روزهای اوّل هم خیال میکردند کار آسانی است؛ صدّام را هم که به جان جمهوری اسلامی انداختند، با همین امید بود. و خب توی دهنشان خورد، سیلی خوردند، عقبنشینی کردند؛ [امّا] دارند تلاش میکنند.
- ما میتوانیم این تلاش را، این نقشه را با همّت خودمان، با توکّل خودمان، با اعتماد خودمان به فضل الهی باطل کنیم؛ تا حالا هم باطل کردهایم، انشاءالله بعد از این هم بکلّی باطل خواهیم کرد این نقشه را. یکی از راههایش همین است که شما این مسائل دفاع مقدّس را زنده کنید.
۹۷/۷/۴
دنيا خانه اجاره ای
حاج آقا مصطفی خمينی زندگی بسيار ساده ای داشت. در تمام مدّت اقامت در نجف اشرف از خانه استيجاری استفاده می نمود.
در هوای گرم نجف فاقد برخی امكانات رفاهی نظير يخچال بود.نسبت به زيردستان پرعطوفت بود.تا خدمتكار خانه، ننه صغری بر سر سفره نمی نشست دست به غذا نمی برد.
روزی خدمتكار از او پرسيد: چرا خانه ای برای خود نمی خريد؟آقا مصطفی جواب داد: دنيا خود خانه ای اجاره ای است آنگاه تو می خواهی من در اين دنيا خانه بخرم؟!
منبع : داستانهایی از زندگی علماء ،محمدتقی صرفی پور.
خرید نان به نرخ روز
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ جَهْمِ بْنِ أَبِي جَهْمَةَ عَنْ مُعَتِّبٍ قَالَ: قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع وَ قَدْ تَزَيَّدَ السِّعْرُ بِالْمَدِينَةِ كَمْ عِنْدَنَا مِنْ طَعَامٍ قَالَ قُلْتُ عِنْدَنَا مَا يَكْفِيكَ أَشْهُراً كَثِيرَةً قَالَ أَخْرِجْهُ وَ بِعْهُ قَالَ قُلْتُ لَهُ وَ لَيْسَ بِالْمَدِينَةِ طَعَامٌ قَالَ بِعْهُ فَلَمَّا بِعْتُهُ قَالَ اشْتَرِ مَعَ النَّاسِ يَوْماً بِيَوْمٍ وَ قَالَ يَا مُعَتِّبُ اجْعَلْ قُوتَ عِيَالِي نِصْفاً شَعِيراً وَ نِصْفاً حِنْطَةً فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ أَنِّي وَاجِدٌ أَنْ أُطْعِمَهُمُ الْحِنْطَةَ عَلَى وَجْهِهَا وَ لَكِنِّي أُحِبُّ أَنْ يَرَانِيَ اللَّهُ قَدْ أَحْسَنْتُ تَقْدِيرَ الْمَعِيشَة
در روایتی امام صادق علیه السلام به معتب فرمود:
- معتب اجناس در حال گران شدن است ما امسال در خانه چه مقدار خوراکی داریم؟
- معتب گوید عرض کردم: به قدری که چندین ماه را کفایت کند گندم ذخیره داریم.