شهادت حضرت جواد (ع)
اين نوگل باغ ولايت و عصمت گرچه کوتاه عمر بود ولی رنگ و بويش مشام جانها را بهره مند ساخت . آثار فکری و رواياتی که از آن حضرت نقل شده و مسائلی را که آن امام پاسخ گفته و کلماتی که از آن حضرت بر جای مانده ، تا ابد زينت بخش صفحات تاريخ اسلام است .
دوران عمر آن امام بزرگوار25 سال و دوره امامتش 17سال بوده است . معتصم عباسی از حضرت جواد (ع ) دعوت کرد که از مدينه به بغداد بيايد . امام جواد در ماه محرم سال 220هجری به بغداد وارد شد . معتصم که عموی ام الفضل زوجه حضرت جواد بود ، با جعفر پسر مأمون و ام الفضل بر قتل آن حضرت همداستان شدند .
امام جواد(عليه السلام)
امام نهم شيعيان حضرت جواد (ع ) در ۱۰ رجب سال ۱۹۵ هجری در مدینه به دنیا آمد.
نام نامي اش محمد معروف به جواد و تقی است . القاب ديگری مانند : رضی و متقی نيز داشته ، ولی تقی از همه معروفتر مي باشد . مادر گرامي اش سبيکه يا خيزران است که اين دو نام در تاريخ زندگی آن حضرت ثبت است .
امام محمد تقی (ع ) هنگام وفات پدر 8 ساله بود . پس از شهادت جانگداز حضرت رضا عليه السلام در اواخر ماه صفر سال 203ه مقام امامت به فرزند ارجمندش حضرت جوادالأئمه (ع ) انتقال يافت . مأمون خليفه عباسی که همچون ساير خلفای بنی عباس از پيشرفت معنوی و نفوذ باطنی امامان معصوم و گسترش فضايل آنها در بين مردم هراس داشت ، سعی کرد ابن الرضا را تحت مراقبت خاص خويش قرار دهد . ” از اينجا بود که مأمون نخستين کاری که کرد ، دختر خويش ام الفضل را به ازدواج حضرت امام جواد (ع ) درآورد ، تا مراقبی دايمی و از درون خانه ، بر امام گمارده باشد .
روز زیارتی مخصوص امام رضا(علیه السلام) - 23ذی القعده
ماه ذی القعده را که در آن ولادت امام رضا(علیه السلام) و زیارت مخصوصه ایشان ذکر شده است، می توان ماه امام رضا(ع) نامید که بر زیارت آن حضرت از دور و نزدیک بسیار سفارش شده است.
مرحوم حاج شیخ عباس قمی در وقایع الایام و مفاتیح الجنان می نویسد : بدان که این ماه اول ماههای حرام است که حق تعالی در قرآن مجید ذکر فرموده (و آنها ذی القعده و ذی الحجه ، محرم و رجب است که در اسلام معظم و مکرم بوده اند) و سید ابن طاووس روایتی نقل کرده که ذی القعده محل اجابت دعاست در وقت شدت و در روز یکشنبه این ماه نمازی با فضیلت بسیار از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) روایت کرده که مجملش آن است که هر که آن را به جا آورد توبه اش مقبول و گناهش آمرزیده شود و خصماء او در روز قیامت از او راضی شوند و با ایمان بمیرد و دینش گرفته نشود و قبرش گشاده و نورانی گردد و والدینش از او راضی گردند و مغفرت شامل حال والدین او و ذریه او گردد و توسعه رزق پیدا کند و ملک الموت با او در وقت مردن مدارا کند و به آسانی جان او بیرون شود. ( شرح این نماز پر فیض در مفاتیح الجنان آورده شده است)
مریم آل پیمبر
این زن که خاک قم به وجودش معطر است
تکرار آفرینش زهرای اطهر است
تکرار آفرینش افلاک بر زمین
تکرار آفرینش عرش مصور است
دست سخاوتش پر از آمال دوستان
چشم محبتش به غریبان مضطر است
همشیره شقایق و همراز رازقی
با آفتاب مشرقی عشق خواهر است
این زن که از نیایش دو عالم است مست
معصومه است مریم آل پیمبر است
پروانه نجاتی
مقام شفاعت
برای داشتن حق شفاعت و رسیدن به این مقام، به شایستگی بسیاری نیاز است؛ چرا که خداوند شفاعت کسانی را می پذیرد که از سوی او اذن و اجازه داشته باشند و خود می فرماید: «یوْمَئِذٍ لَّا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ؛ در روز قیامت، شفاعت هیچ کس فایده ای ندارد؛ مگر آن که خداوند به او اجازه شفاعت داده است.» (طه: 109) این افتخار نصیب کسی می شود که به مرتبه عالی از قرب الهی و بندگی خالصانه پروردگار رسیده باشد.
دختر، خواهر و عمه امام علیه السلام
حضرت فاطمه معصومه(سلام الله عليها)، به شرافت فرزندی امام کاظم(عليه السلام) نائل شده، افتخار خواهری امام رضا(عليه السلام) را دارد و عمه امام جواد(علیه السلام) است.
این نسبت های برجسته و نیک، کافی بود تا او را در میان مردم سربلند کند، ولی در حقیقت، اصل گوهر وجودی این بانوی گرامی، او را تا مرتبه انسان کامل پیش برد. همین ویژگی، حضرت معصومه(سلام الله عليها) را بر دیگر زنان و دختران ائمه برتری داده است، چنان که ائمه(عليهم السلام) پیش از ولادت او در دوران حیات و پس از وفاتش، در مدح او سخن می گویند و بهشت را زیبنده و پاداش زائران او می شمارند.
حضرت معصومه(سلام الله عليها)، از شئون امامت برخوردار است و حرم او، حرم اهل بیت(عليهم السلام) معرفی شده و در میان بارگاه امامزادگان، اهمیتی ویژه دارد.
ولادت حضرت معصومه(سلام الله عليها)
با خواندن زیارت کریمه اهل بیت، حقیقت کلام امام رضا(عليه السلام) درباره آن حضرت آشکار می شود. در این زیارت از حضرت آدم، نوح، ابراهیم، موسی و عیسی(عليه السلام) سخن به میان می آید و بنیانی محکم برای اعتقاد به رسالت رسولان الهی پی ریزی می شود. سپس نسبت این بانو با نبی اکرم(صلي الله عليه وآله) بیان می شود و فاطمه معصومه(سلام الله عليها)، در سلسله ای طلایی قرار می گیرد که آدم، سرسلسله آن و رسول گرامی اسلام(صلي الله عليه وآله)، حلقه نورانی آن و خاتم پیامبران است.
همچنین، در دیگر زیارت های بزرگان دین، فقط یک بار عبارت «السلام علیک» به کار می رود، ولی در این زیارت روشی دیگر به چشم می خورد.
بانوی والامقام
حضرت معصومه(سلام الله علیها)، شیعه ای کامل و عارف به مقام ائمه است و صلاحیتش در حفظ اسرار سنگین ولایت، تأیید شده است. اهل بیت(علیه السلام)، او را نه فقط به عنوان شیعه ای کامل، واصل و عارف به شأن و مقام ائمه، بلکه جان خود، شبیه خود و کسی که شناخت او بر دیگر شیعیان واجب است، معرفی کرده و این بانو را شفیع همه شیعیان دانسته اند.
همین تعابیر، حضرت معصومه(سلام الله علیها) را هم شأن و هم منزلت ائمه(علیه السلام) کرده است. در برخی نقل ها نیز به مقام عصمت وی اشاره شده و می توان گفت آن حضرت مانند مادرش حضرت زهرا(سلام الله علیها)، از گناه و عیب مصون است. ازاین رو، بر شناخت حق وی تأکید فراوان شده است.
مقام و منزلت معنوى حضرت معصومه(سلام الله عليها)
امام جواد(علیه السلام) فرمود: من زار عمتى بقم فله الجنّة
يعنى: هر كس عمه مرادر شهر قم زيارت كند،بهشت بر او واجب است..
حضرت معصومه(سلام الله علیها) بانويى آگاه از حوادث روز و محدثه اى سخنور و معلمه اى توانا بوده است وشاگردان زير نظر ايشان به تعليم اصول اسلامى مشغول بوده اند. همچنين كرامات زيادى از ايشان نقل شده است كه نشان مى دهد اين بانوى مؤمنه و دريادل از روحى بزرگ و شأنى رفيع در پيشگاه خداوند برخوردار است.
نقش حضرت معصومه(سلام الله علیها) در مبارزه با حكومت بنى عباس
همان گونه كه مى دانيد،امامان معصوم داراى خواهران ديگرى هم بوده اند، پس چه دليلى دارد كه در ميان همه آنان، حضرت زينب و حضرت معصومه(سلام الله علیها)دخت گرانقدر امام موسى بن جعفر(علیه السلام)با ابعادى متفاوت،همان ويژگى سفر حضرت زينب را در بر دارد، و در آن مرحله از تاريخ، حضرت معصومه(سلام الله علیها)همان رسالتى را به عهده داشت كه حضرت زينب(سلام الله علیها) بعد از ماجراى خونين كربلا عهده دار آن شده بود.
زيرا در آن روزگار،ظلم و خفقان دستگاه بنى عباس در همه جا سايه افكنده بود. وحضرت معصومه و برادرش احمدبن موسى و چند تن از خواص ديگر،تنها شخصيت هايى بودند كه از توطئه نظام بنى عباس آگاهى داشتند و عواقب چنين توطئه اى را هم پيش بينى مى كردند.
حضرت معصومه (سلام الله علیها)
تاريخ گوياى اين حقيقت تلخ است كه حكومت بنى اميه و بنى عباس،هر دو از دشمنان قسم خورده نبوت و ولايت بودند و اين كينه توزى با اسلام ناب را با جنايات مختلفى نشان مى دادند;با اين تفاوت كه اين نظام جبار بنى اميه به شكلى علنى،شمشير برهنه اى شده بود و قلوب خاندان ولايت را مى شكافت و در نشان دادن اين جنايات آن چنان اصرار مي ورزيد كه ديگر حتى پدر،جرأت نداشت به فرزند خود بگويد كه از نسل اولاد على(علیه السلام) است.
اما شيوه حكومت بنى عباس،ظاهرى آرام و باطنى كينه توز وخصمانه داشت و بعضى اوقات مردم نيز تحت تأثير اين گونه رفتارهاى منافقانه قرار مى گرفتند.
مردم ايران درآن روزگار علاقه وافرى به خاندان ولايت و اهل بيت داشتند و حتى با وجود حاكميت استبداد عباسى در قلمرو اسلامى، از ابراز علاقه خود به آنان خوددارى نمى كردند. در اين ميان عده اى بر اين باورند كه اين علاقه به دليل ازدواج امام حسين(علیه السلام) با دختر يزدگرد سوم است، اما شواهد تاريخى نشان مى دهند كه اين علاقه ريشه الهى دارد.
رنج و سختی
امام موسی کاظم علیه السلام:
مَن لَم یجِد لِلاساءَةِ مَضَضّا لَم یکن عِندَهُ لِلاِحسانِ مَوقعٌ؛
کسی که مزه رنج و سختی را نچشیده، نیکی و احسان در نزد او جایگاهی ندارد.
منبع :
اعلام الدین فی صفات المؤمنین ص 305
نامه اعمال ما
سلام بر جمعه و قدر و تو آقا
ببینی نامه اعمال ما را
و ما شرمنده تر از سال پیشیم
خجل از نامه اعمال خویشیم
اللهم عجل لولیک الفرج
بابا
ای که از صورت خونین تو غم ریخته است
با تماشای تو یکباره دلم ریخته است
چه به روز سر تو آمده آخر بابا ؟
سرت از ضربه شمشیر به هم ریخته است
رفتار مولی علي (عليه السلام) در فاصله ضربت تا شهادت
و اینک فهرستی از رفتار مولی (علیه السلام) از زمان ضربت تا شهادت
1- گفتن جمله «فزت و رب الکعبة » به هنگام فرود آمدن ضربت.
2- فرمود: «لایفوتنکم الرجل » ابن ملجم را دستگیر کنید. 1
این بزرگترین توطئه گر و شقی ترین که انسانیت را به ماتم نشاند، نباید از معرکه بگریزد، باید دستگیر گشته به سزای جنایت ننگین خود برسد.
3- سفارش به برخورد انسانی با قاتل (اطیبوا طعامه و الینوا فراشه) غذاهای خوب و بستر نرم به او دهید.
و در روایتی هست فرمود:( اطعموه من طعامی و اسقوه من شرابی )از همان غذایی که به من می دهید و با همان نوشیدنی که از من پذیرایی می کنید، از قاتلم پذیرایی کنید.