ضرورت انتظار
در تفكّر شيعى، انتظار موعود، به عنوان يك اصل مسلّم اعتقادى مطرح بوده و در بسيارى از روايات بر ضرورت انتظار قائم آل محمد، عليهمالسلام، تصريح شده است، كه از جمله مىتوان به روايات زير اشاره كرد:
1. محمد بن ابراهيم نعمانى در كتاب الغيبة روايت كرده است كه روزى امام صادق، عليهالسّلام، خطاب به اصحاب خود فرمودند:
آيا شما را خبر ندهم به آنچه خداى، صاحب عزت و جلال، هيچ عملى را جز به آن از بندگان نمىپذيرد؟ گفتم: چرا. فرمود: گواهى دادن به اينكه هيچ شايسته پرستشى جز خداوند نيست و اينكه محمد [صلّىاللّهعليهوآله] بنده و فرستاده او است، و اقرار كردن به آنچه خداوند به آن امر فرموده، و ولايت ما، و بيزارى از دشمنانمان - يعنى خصوص امامان - و تسليم شدن به آنان، و پرهيزكارى و تلاش و مجاهدت و اطمينان و انتظار قائم، عليهالسّلام.
آمادگی نظامی برای ظهور امام زمان علیه السلام
به تصریح روایات، آماده کردن سلاح و کسب مهارت نظامی که مناسب با هر عصری باشد، برای شرکت در سپاه حضرت مهدی علیه السلام از وظایف منتظران است .
امام صادق علیه السلام فرمود: «لیعدن احدکم لخروج القائم علیه السلام و لوسهما، فان الله تعالی اذا علم ذلک من نیته رجوت لان ینسئ فی عمره حتی یدرکه (فیکون من اعوانه و انصاره)
انتظار فرج
یکی از وظایف مهم مردم در عصر غیبت، انتظار فرج است . رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «افضل اعمال امتی انتظار الفرج
با فضیلت ترین اعمال امت من، انتظار فرج است .»
امام صادق علیه السلام فرمود: «اقرب ما یکون العباد من الله جل ذکره و ارضی ما یکون عنهم اذا افتقدوا حجة الله جل و عز و لم یظهر لهم و لم یعلموا مکانه و هم فی ذلک یعلمون انه لم تبطل حجة الله جل ذکره و لا میثاقه، فعندها فتوقعوا الفرج صباحا و مساء
زمانی بندگان به خدای بزرگ نزدیک ترند و خدا از ایشان راضی تر است که حجت خدای متعال از میان آنان ناپدید گردد و ظاهر نشود و آنان جایش را [هم] ندانند . با این همه بدانند که حجت و میثاق خدا باطل نشده است . در آن زمان، هر صبح و شام چشم انتظار فرج باشید .»
تمسک به ریسمان ولایت اهل بیت علیهم السلام
ولایت اهل بیت علیهم السلام دو گونه است: ا . ولایت تکوینی 2 . ولایت تشریعی .
ولایت تکوینی بدین معناست که حضرات معصومین علیهم السلام به اذن و اراده الهی، می توانند در مقام تکوین و عینیات خارجی، دخل و تصرف کنند، مانند معجزات انبیاء علیهم السلام و کرامات اولیاء علیهم السلام، و ولایت تشریعی، به معنای ولایت و سرپرستی جامعه و مؤمنین است . امامان معصوم علیهم السلام، هر کدام در زمان خود، ولی و سرپرست جامعه بوده و مردم را هدایت تشریعی می کنند .
چهل ويژگي متقین در بیان امیرالمؤمنین (علیه السلام)
براي ره يابي به ایمان و معرفت اهل تقوي، به نقل روايتي از مولي علي (عليه السلام) در نهج البلاغه اكتفا می کنیم.
همام كه مردي عابد و زاهد بود، روزي به ديدار امام علي (سلام الله عليه) نائل آمد و از امام درخواست كرد كه پارسايان را بر او به گونه اي بيان فرمايد كه گويا آن ها را مي بيند. امام پس از درنگي كوتاه اين گونه لب به سخن گشود: ”… فَاِنَّ اللهَ مَعَ الَّذِِينَ اتَّقُوا وَ هُمْ مُحْسِنُونَ“1 اي همام تنها خدا پروا باش و نيكي كن كه خداوند با اهل تقوي و نيكوكاران است. گو اينكه بيان امام كوتاه و تمام بود، ليكن همام به اين اندازه قانع نشد و مكرر اصرار ورزيد كه امام بيش از اين براي او درباره اهل تقوي بگويند.2 سپس امام اهل تقوي را داراي فضائلي دانستند، كه به شرح ذيل است:
1. نيكو گفتار: ”مَنْطِقُهُمُ الصَّوََاب“ گفتاري درست و نيكو دارند.
2. ميانه رو در پوشش: ”مَلْبَسُهُمُ الْاِقْتِصََاد“ پوشش آن ها بر مبناي ميانه روي است.
حضرت امام سجاد (علیه السلام) و ترویج فرهنگ شیعی با بیان دعا
حضرت امام سجاد (علیه السّلام) پیام آور واقعه عاشورا، طرح و زمینه های فرهنگی شیعه را پس از شهادت مظلومانه حضرت امام حسین (علیه السّلام) به مدت سی و چهار سال چنان با ظرافت و دقتی پی ریزی و تدوین نمودند که نه تنها در آن خفقان آموزه های توحیدی، ایمانی و عاشورایی کمرنگ نشد بلکه روز به روز اهداف حضرت امام حسین (علیه السّلام) بیشتر درخشید و جلوه گر شد.
یکی از بارزترین فرهنگ سازیهایی که در پیوند شیعیان با واقعه عاشورا صورت پذیرفت ساختن مهر از تربت کربلا بود. برای اولین بار حضرت امام سجاد (علیه السّلام) بر تربت کربلا نماز خواندند و به شیعیان دستور دادند که بر تربت کربلا سجده نمایند و بدین ترتیب قلوب شیعیان را در هر نماز متوجه حضرت امام حسین (علیه السّلام) و واقعه عاشورا نمودند.
نقش حضرت امام سجاد در تسلای خاطر خاندان عصمت و طهارت (علیهم السّلام) پس از واقعه عاشورا
یکی از مباحثی که اغلب از نظر برخی نویسندگان و مرثیه سرایان دور مانده است نقش ارشادی حضرت امام سجاد (علیه السّلام) و کفالت اهل بیت (علیهم السلام) در وقایع پس از عاشورا است. اگر چه مصایب روز عاشورا طاقت فرسا بود و تحمل آن برای بازماندگان عاشورا به خصوص حضرت زینب (سلام الله علیها) بسیار سخت و دشوار بوده است اما قطعا حضور امام زین العابدین (علیه السّلام) در کنار ایشان تسلی دهنده و آرامشبخش وجود مبارک حضرت زینب و دیگر مخدرات حرم و خاندان عصمت (علیهم السّلام) بوده است.
در این مجال در دو بخش به تشریح این مطلب خواهیم پرداخت: بخش اول؛ نقش حضور امام معصوم در آرامش و تسلای خاطر خاندان نبوت (علیهم السّلام) و بخش دوم؛ نقش حضرت امام سجاد (ع) در تسلای خاطر خاندان عصمت (علیهم السلام) در حوادث پس از عاشورا.
حضرت عباس علیه السلام
عباس بن علی بی ابیطالب (۲۶ - ۶۱ق)، مشهور به ابوالفضل پنجمین پسر امام علی(ع) و اولین فرزند ام البنین است. مهمترین فراز زندگی او حضور در واقعه کربلا و شهادت در روز عاشورا است. در مورد زندگی و احوالاتش تا قبل از محرم سال ۶۱ق اطلاعات چندانی وجود ندارد. جز اینکه بر اساس برخی گزارشها در جنگ صفین حضور داشته است.
او در واقعه کربلا فرمانده و پرچمدار سپاه امام حسین(ع) بود و برای همراهان امام حسین از فرات آب آورد. او به همراه برادرانش دو اماننامه از طرف عبیدالله بن زیاد را رد کردند و جزو سپاه امام حسین(ع) جنگیدند و شهید شدند. به گفته برخی از کتابهای مقتل در روز عاشورا در حالی که دو دستش بریده شده بود و گرز آهنین بر سرش فرود آمده بود شهید شد. برخی گریه امام حسین(ع) بر بالین او را گزارش کردهاند.
معرفی کتاب امام حسین علیه السلام
در این نوشته کوتاه 40 کتاب مربوط به امام حسین علیه السلام معرفی می شود. این کتابها توسط انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم منتشر شده است. برخی از آنها برای خود مبلغان و بعضی دیگر برای معرفی به مخاطبان مفید هستند. کتابها را به صورت: ردیف، نام کتاب، نویسنده، نوبت چاپ، قیمت به تومان، معرفی می کنیم.
1. آلبوم عاشورا/ محبوبه زارع/ 1/ 1000
مجموعه ای است از حماسه عاشورا که با نثری روان و ادبی به تصویر کشیده شده است.
2. بانوی کربلا/ دکتر عایشه بنت الشاطی/ 4/ 800
مترجم با شیوه ترجمه محدود، به توضیحاتی درباره برخی اشتباهات تاریخی کتاب، پرداخته است.
شخصیت شناسی امام حسین علیه السلام
امام حسین علیه السلام ، امام سوم شیعیان، شهید کربلا و ملقب به ثاراللّه است که نهضت عاشورا بر محور فداکاری و جان فشانی آن حضرت شکل گرفت. حسین علیه السلام ، تاریخ بشری را از حماسه و ایثار کرد و درس آزادگی و عزت به انسان ها آموخت. او با تقدیم خون خویش در کربلا، درخت اسلام را آبیاری کرد و مسلمانان را بیدار ساخت. پرداختن به شخصیت والا و الهی آن رادمرد جهان اسلام و بررسی جنبه های گوناگون حیات آسمانی آن سپهر ایمان، شناختی درخور و مجالی فراتر می طلبد. در این بخش برآنیم در حد توان با گزینشی از مکارم اخلاق آن امام همام و سیره و سخن آن پیشوای بزرگ، ره توشه ای برای رهروان راه ولایت فراهم کنیم.
مراحل زندگانی امام حسین علیه السلام پیش از واقعه عاشورا
دوران کودکی
امام حسین علیه السلام ، ثمره پیوند حضرت علی علیه السلام و حضرت فاطمه علیهاالسلام ، دختر پیامبراعظم صلی الله علیه و آله بود. وی شش سال از دوران کودکی خود را در زمان جد بزرگوارش رسول اللّه صلی الله علیه و آله سپری کرد و در مکتب جدش تربیت یافت. او بسیار فروتن، خاشع، بخشنده، با گذشت، مهربان و شجاع بود.
گزیده هایی از دعا و مناجات امام حسین علیه السلام
دعا، کلید ارتباط انسان با خداست و آن گاه که این ارتباط، از سوی بهترین بنده خدا ـ امام معصوم علیهم السلام ـ برقرار شود، زیباترین ارتباط هاست. یکی از راه ها و شیوه های مؤثر تبلیغی امامان معصوم علیهم السلام ، مناجات و دعاست. ایشان برای تبلیغ مضامین و القای مفاهیم ارزشمند دینی، از شیوه و قالب دعا استفاده می کردند. به همین دلیل، غنی ترین و عمیق ترین معارف دینی را در دعاهای پرفیض کمیل، ندبه، ابوحمزه و… می یابیم. اکنون فرازهایی از مناجات ها و دعاهای امام حسین علیه السلام را با هم زمزمه کنیم:
مناجات امام حسین علیه السلام
ای مولایم! تویی که منت نهادی، تویی که نعمت دادی، تویی که احسان کردی، تویی که نیکویی کردی، تویی که فضل و کرامت دادی، تویی که لطفت را کامل کردی، تویی که روزی بخشیدی، تویی آن که توفیق دادی، تویی آنکه به خلق عطا کردی، تویی آن که فقیر را غنی ساختی، تویی که پناه دادی، تویی که امور بندگانت را کفایت کردی…
زندگانی امام حسین علیه السلام
امام حسین علیه السلام ، امام سوم شیعیان، شهید کربلا و ملقب به ثاراللّه است که نهضت عاشورا بر محور فداکاری و جان فشانی آن حضرت شکل گرفت. حسین علیه السلام ، تاریخ بشری را از حماسه و ایثار کرد و درس آزادگی و عزت به انسان ها آموخت. او با تقدیم خون خویش در کربلا، درخت اسلام را آبیاری کرد و مسلمانان را بیدار ساخت. پرداختن به شخصیت والا و الهی آن رادمرد جهان اسلام و بررسی جنبه های گوناگون حیات آسمانی آن سپهر ایمان، شناختی درخور و مجالی فراتر می طلبد. در این بخش برآنیم در حد توان با گزینشی از مکارم اخلاق آن امام همام و سیره و سخن آن پیشوای بزرگ، ره توشه ای برای رهروان راه ولایت فراهم کنیم.
مراحل زندگانی امام حسین علیه السلام پیش از واقعه عاشورا
دوران کودکی
امام حسین علیه السلام ، ثمره پیوند حضرت علی علیه السلام و حضرت فاطمه علیهاالسلام ، دختر پیامبراعظم صلی الله علیه و آله بود. وی شش سال از دوران کودکی خود را در زمان جد بزرگوارش رسول اللّه صلی الله علیه و آله سپری کرد و در مکتب جدش تربیت یافت. او بسیار فروتن، خاشع، بخشنده، با گذشت، مهربان و شجاع بود.
آغاز قیام روحانی مبارز شهید شیخ محمد خیابانی در تبریز
17 فروردین 1299
شیخ محمد خیابانی از جوانی به فراگیری علوم دینی روی آورد و به سرعت مدارج علمی را طی نمود. پس از نهضت مشروطه، زندگی او وارد مرحله جدیدی شد. و با تشکیل جمعیتی مبارز، در راه پیروزی مشروطه، گام های مهمی در تبریز برداشت. وی در این میان روزنامه تجدد را منتشر کرد و خواهان اجرای قوانین مشروطه و احیای آن گردید. خیابانی سپس به رهبری فرقه دموکرات آذربایجان برگزیده شد و همگام با انتشار روزنامه تجدد، به کارهای سازنده دیگری در جهت پیشبرد اهداف و تامین آسایش مردم دست زد. همچنین نقش وی پس از محاصره تبریز در دوره استبداد صغیر بسیار حساس بود.
قیام شیخ محمد خیابانی
17 فروردین 1299
قیام شیخ محمد خیابانی
روز ۱۷ فروردین ۱۲۹۹ قیام مسلحانه شیخ محمد خیابانی علیه دولت وثوق الدوله در تبریز آغاز شد . شیخ محمد خیابانی از جمله مبارزینی بود که در سالهای پایانی حکومت قاجار در نقاط مختلف کشور به مقابله با استعمار و استبداد پرداخت.
خیابانی در 1256 ش. در خامنه ـ از توابع تبریزـ متولد شد. او پس از چند سال کار و تحصیل مقدماتی در روسیه که محل اقامت پدرش بود به تبریز بازگشت و به تحصیل علوم دینی پرداخت. وی علاوه بر فقه و اصول، ادبیات ـ عرب را فرا گرفت و به کسوت روحانیت درآمد. مدتی امام جماعت مسجد جامع تبریز شد و سپس به دوره دوم مجلس شورای ملی که در آبان 1288 آغاز به کار کرد، راه یافت.
نوروز
نوروز نخستین روز سال خورشیدی ایرانی برابر با یکم فروردین ماه، جشن آغاز سال نوی ایرانی و یکی از کهنترین جشنهای به جا مانده از دوران ایران باستان است. خاستگاه نوروز در ایران باستان است و هنوز هم مردم مناطق گوناگون فلات ایران، نوروز را جشن میگیرند. زمان برگزاری نوروز، در آغاز فصل بهار است که امروزه به آن برابری بهاری میگویند.
نوروز در ایران و افغانستان آغاز سال نو محسوب میشود و در برخی دیگر از کشورها یعنی تاجیکستان، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان، سوریه، عراق، گرجستان، جمهوری آذربایجان، آلبانی، چین، ترکیه، ترکمنستان، هند، پاکستان و ازبکستان تعطیل رسمی است و مردمان آن جشن را برپا میکنند.