«سرچشمهی همهی عزتها...»
سرچشمهی همهی عزتها خداست.
در قرآن مکرر می خوانیم: فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّـهِ جَمِيعًا ﴿النساء/١٣٩﴾
قرآن عزتخواهی از غیر خدا را نکوهش میکند: «أَيَبْتَغُونَ عِندَهُمُ الْعِزَّةَ» ﴿النساء/١٣٩﴾
شیطان عزت را از نژادِ خود میطلبید، در حالی که عزت در سایهی طاعت خداست.
(تفسیر نور)
دستورالعمل قرآنی
بخشی از وصیت نامه عرفانی آیت الله الهظمی مرعشی نجفی
… سفارش میکنم به خواندن سوره «یس» بعد از نماز صبح هر روز یک مرتبه و نیز خواندن سوره نباء «عم یتسالون» بعد از نماز ظهر، و به خواندن سوره «عصر» بعد از نماز عصر و به خواندن سوره «واقعه» بعد از خواندن نماز مغرب و به خواند سوره «الملک» بعد از نماز عشاء و تاکید میکنم.
بر مداومت کردن بر آنچه یادآور شدم، زیرا شخصا روایت میکنم این روش را از استادان بزرگوار خود و بارها نیز ( آثار و برکات آنرا ) تجربه کردهام.
«برف»
در كدام آيات قرآن در مورد «برف» صحبت شده است؟
❄️ واژهی فارسی «برف» در زبان عربی به معنای «ثلج» آمده است.[۱] اين واژه به صراحت در قرآن نيامده است. اما از آيه ۴۳ سوره نور میتوان فهميد که در قرآن به طور ضمنی به بارش برف هم اشاره شده است.
خداوند متعال در اين آيه می فرمايد:
«أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُزْجِي سَحَابًا ثُمَّ يُؤَلِّفُ بَيْنَهُ ثُمَّ يَجْعَلُهُ رُكَامًا فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ جِبَالٍ فِيهَا مِنْ بَرَدٍ فَيُصِيبُ بِهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَصْرِفُهُ عَنْ مَنْ يَشَاءُ يَكَادُ سَنَا بَرْقِهِ يَذْهَبُ بِالأبْصَارِ؛
آيا نديدى كه خداوند ابرهايى را به آرامى میراند، سپس ميان آنها پيوند می دهد، و بعد آن را متراكم می سازد؟! در اين حال، دانه هاى باران را می بينى كه از لا به لاى آن خارج می شود؛ و از آسمان از كوههايى كه در آن است [ابرهايى كه همچون كوهها انباشته شده اند] دانه هاى تگرگ نازل می كند، و هركس را بخواهد بوسيله آن زيان می رساند، و از هركس بخواهد اين زيان را برطرف می كند؛ نزديك است درخشندگى برق آن [ابرها] چشم ها را ببرد! »
آيت الكرسی سيد آيات قرآن
حضرت امام محمدباقر از امير المومنين(علیه السلام) روايت فرموده: هنگامی كه آيت الكرسی نازل شد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود آيه الكرسی آيه ای است كه از گنج عرش نازل شده و زمانی كه اين آيه نازل گشت هر بتی كه در جهان بود با صورت به زمين خورد.
در اين زمان ابليس ترسيد و به قومش گفت: “امشب حادثه ای بزرگ اتفاق افتاده است باشيد تا من عالم را بگردم و خبر بياورم.
ابليس عالم را گشت تا به شهر مدينه رسيد مردی را ديد و از او سوال كرد: “ديشب چه حادثه ای اتفاق افتاد” مرد گفت “رسول خدا فرمود: ” آيه ای از گنج های عرش نازل شد كه بت های جهان به خاطر آن آيه همگی با صورت به زمين خوردند. ابليس بعد از شنيدن حادثه به نزد قومش رفت و حادثه را به آن ها خبر داد.
پيامبر(ص) به حضرت علی (ع) فرمود: “يا علی! من سيد عربم - مكه سيد شهر هاست - كوه سينا سيد همه كوه هاست - جبرئيل سيد همه فرشتگان است - فرزندانت سيد جوانان اهل بهشتند - قرآن سيد همه كتاب هاست - بقره سيد همه سوره های قرآن است - و در بقره يك آيه است كه آن آيه ۵۰ كلمه دارد و هر كلمه ۵۰ بركت دارد و آن آيت الكرسی است.
امام كاظم (علیه السلام) فرمود: از بعضی پدران بزرگوارم شنيدم كه كسی داشت سوره حمد را مي خواند پس حضرت فرمود: هم شكر خدا را به جای آورد و هم به پاداش رسيد. بعد حضرت شنيد كه سوره توحيد می خواند فرمود: ايمان آورد و ايمنی به دست آورد و سپس شنيد كه سوره قدر می خواند فرمود: راست گفت و آمرزيده شد و بعد شنيد كه آيت الكرسی می خواند فرمود: خداوند خالق امان نامه برايش فرو فرستاد.
«برف»
در كدام آيات قرآن در مورد «برف» صحبت شده است؟
❄️ واژهی فارسی «برف» در زبان عربی به معنای «ثلج» آمده است.[۱] اين واژه به صراحت در قرآن نيامده است. اما از آيه ۴۳ سوره نور میتوان فهميد که در قرآن به طور ضمنی به بارش برف هم اشاره شده است.
خداوند متعال در اين آيه می فرمايد:
«أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُزْجِي سَحَابًا ثُمَّ يُؤَلِّفُ بَيْنَهُ ثُمَّ يَجْعَلُهُ رُكَامًا فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ جِبَالٍ فِيهَا مِنْ بَرَدٍ فَيُصِيبُ بِهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَصْرِفُهُ عَنْ مَنْ يَشَاءُ يَكَادُ سَنَا بَرْقِهِ يَذْهَبُ بِالأبْصَارِ؛
آيا نديدى كه خداوند ابرهايى را به آرامى میراند، سپس ميان آنها پيوند می دهد، و بعد آن را متراكم می سازد؟! در اين حال، دانه هاى باران را می بينى كه از لا به لاى آن خارج می شود؛ و از آسمان از كوههايى كه در آن است [ابرهايى كه همچون كوهها انباشته شده اند] دانه هاى تگرگ نازل می كند، و هركس را بخواهد بوسيله آن زيان می رساند، و از هركس بخواهد اين زيان را برطرف می كند؛ نزديك است درخشندگى برق آن [ابرها] چشم ها را ببرد! »
سوره فاتحه
نام اصلی سوره: فاتحه
معنی سوره: گشاینده، سرآغاز
نام های فرعی سوره: شکر، حمد، سبع المثانی، ام الکتاب، وافیه
تعداد آیات: ۷
چون قرآن با اين سوره شروع مي شود و اين سوره آغازگر قرآن است،"فاتحه” ناميده شده است. و به خاطر حمد و ستايشی كه در اين سوره از خداوند به عمل آمده نام ديگرش سوره “حمد” است. نيز به نام “شكر"،"وافيه “و"نور” هم از آن ياد می شود. نام ديگرش"سبع المثاني” است و نيز “ام الكتاب".
امام صادق “ع” فرموده است: سوره ای است كه اولش ستايش، میانه اش اخلاص و آخرش نيايش است.
اين سوره ۷ آيه دارد و در سال ۳ بعثت آمده و چهل و سومين سوره است كه در مكه نازل شده است. بعضي هم اين سوره را اولين سوره دانسته اند.
"قرآن کتاب قانون و اخلاق"
ويل دورانت دانشمند، محقق و مورخ معاصر، در قرآن قانون و اخلاق يكى است، رفتار دينى در قرآن شامل رفتار دنيوى نيز هست و همه امور آن از جانب خدا و به طريق وحى آمده است.
قرآن شامل مقرراتى در خصوص ادب و تندرستى و ازدواج و طلاق و رفتار با فرزند و برده و حيوان و تجارت و سياست و ربا و دين و عقود و وصايا و امور صناعت و مال و جريمه و مجازات و جنگ و صلح است…
مدت چهارده قرن، قرآن در حافظه اطفال مسلمان محفوظ مانده و خاطرشان را تحريك كرده، اخلاقشان را فرم داده و قريحه صدها میليون انسان را صيقلى كرده است.
قرآن در جانهاى ساده عقايدى آسان و دور از ابهام پديد مى آورد كه از رسوم و تشريفات ناروا و از قيد مراسم بتپرستى و كاهنى آزاد است، و ترقى اخلاق و فرهنگ مسلمانان به بركت آن انجام گرفته و اصول نظم اجتماعى و وحدت جمعى را در ميان آنها استوار كرده و به پيروى مقررات بهداشت ترغيبشان كرده و عقولشان را از بسيارى اوهام و خرافات و از ظلم و خشونت رهائى داده.
تاريخ تمدن ويل دورانت، ج ۱۱، ص ۵۲، ۴۵؛ قرآن و ديگران، ص ۳۴؛ طبقات مفسران شيعه، ج ۱، ص ۱۷۹؛ پيامبر اسلام (ص) از نظر دانشمندان شرق و غرب، ص ۱۴۰، ۱۴۶
معماهای سوره ها
1. چند سوره با «الحمدلله» شروع می شود؟
2. کدام سوره به «مادر قرآن» معروف است؟
3. کدام سوره قرآن تعداد کلماتش برابر با تعداد سورههای قرآن است؟
4. نام چه تعداد از سورههای قرآن یک حرفی است؟
5. سورهای که همنام یکی از «فروع دین» است چه نام دارد؟
6. چند سوره با «اِنّا» شروع میشود؟
7. کدام سوره به سوره « امام حسین ـ علیه السلام ـ » معروف است؟
8. سورهای که تعداد آیاتش برابر با تعداد « چهارده معصوم ـ علیه السلام ـ » میباشد چه نام دارد؟
انفاق در قرآن. شرايط. انفاق به اندازه. ذخيره ابديت . صدقه
انفاق
انفاق از مهم ترین اعمال نیک و صالح عبادی است که در آموزه های قرآنی به آن توجه ویژه ای شده و درکنار عبادت محض چون نماز قرار گرفته است. از این رو، بخش مهمی از تعالیم و حیانی قرآن به مساله انفاق اختصاص یافته است. انفاق به معنای اخراج مال از ملک خود است (مجمع البیان ج1-2 ص121) ولی در فرهنگ قرآن به هر نوع بذل و بخشش به دیگری از مال و غیر مال چه واجب و غیر واجب اطلاق میشود (مفردات) بنابراین، انسان هر چیزی را از مال و غیر مال از علم و دانش و مهر و محبت به شخص دیگری عطا نماید، انفاق کرده است. «انفاق» از ماده نفق و در لغت به معنی گذشتن هر چیزی و از بین رفتن آن با تمام شدن آن چیز است و در اصطلاح، انفاق بیرون کردن مال از ملک و قرار دادن آن در ملک دیگری است که یا از طریق صدقه یا از طریق بخشیدن اموال خود در راه جهاد و دین و هر آنچه خدا به آن فرمان داده است، میباشد.
انواع نفس در قرآن کریم
در قرآن به سه نوع نفس اشاره شده :
1- نفس امارّة: كه همواره انسان را به بدى ها فرمان مى دهد و اگر با عقل و ایمان مهار نشود، انسان را به سقوط و تباهى مى كشاند. در قرآن مى خوانیم: «انّ النّفس لامّارة بالسوء الاّ ما رحم ربّى»(یوسف/53)
این نفس، آنقدر خواهش و خواسته خود را تكرار مى كند تا انسان را گرفتار سازد. حضرت على علیه السلام مى فرماید: نفس امّارة همچون فرد منافق تملّق انسان را مى گوید و در قالب دوست جلوه مى كند تا بر انسان مسلّط شود و او را به مراحل بعد وارد كند.
آفات دوستی
عواملي كه سبب پاره شدن رشتههاي دوستي ميشود، بسيار است. شمارياز مهمترين آنها عبارت است از:
آفات دوستی عواملی كه سبب پاره شدن رشتههای دوستی میشود، بسیار است. شماریاز مهمترین آنها عبارت است از:
الف. آزرده خاطر ساختن دوست:
باید از رفتار و گفتاری كه مایة رنجش دوست میشود، به شدت پرهیز كردتا دوستیها استمرار یابد. علی(ع) میفرماید: اِذا احْتَشَمَ الْمْؤمِنُ أَخاهُ فَقَدْ فارَقَهُ.
زمانی كه انسان دوست خود را ناراحت و خشمگین ساخت، زمینه جدایی را فراهم ساخته است. «نهج البلاغه، حکمت480» در این حدیث شریف واژة «احتشم» به كار رفته است كه به معنایخشمگین و شرمنده ساختن دیگری است.
دوست خوب از نگاه قرآن
نکته مهم در این میان، تأثیر بسیار زیاد دوست بر شخصیت انسان است که در آیات قرآن کریم و روایات معصومان علیهمالسلام، به این موضوع اشاره شده است.
یکی از مباحث بسیار مهم در مسائل اجتماعی، میزان و نحوه ارتباط انسان ها و به عبارتی، دوستی ها و روابط دوستانه با یکدیگر است. انسان از انتخاب دوست ناگزیر است و محتاج به دوست.
در سوره فرقان خداوند حال برخی ظالمان را اینگونه بیان میدارد: (روز قیامت) روزی است که میبینی ظالم (از شدت حسرت) دست خود را میگزد و (میگوید:ایکاش با فلان شخص دوست نمیشدم!
امیرالمومنان علیه السلام میفرماید: کسی که شخصیت او بر شما مشتبه شد و از دین او اطلاعی نداشتید، به دوستانش نگاه کنید؛ اگر آنان از اهل دین خدایند، پس آن شخص نیز بر دین خداست، ولی اگر دوستان وی بر غیر دین خدا بودند پس بدانید که او نیز هیچ بهرهای از دین خدا ندارد.
خصوصیات یک دوست خوب از منظر قرآن
1- ایمان
یا ایهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّی وَعَدُوَّکُمْ أَوْلِیاءَ تُلْقُونَ إِلَیهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ کَفَرُوا بِمَا جَاءَکُمْ مِنْ الْحَقِّ ممتحنه/1 ؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! دشمن من و دشمن خودتان را دوست نگیرید. شما به آنان اظهار محبت میکنید؛ در حالی که آنها به آنچه از حق برای شما آمده، کافر شدهاند.
2- احترام به مقدسات و مسائل دینی
یا ایهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِینَ اتَّخَذُوا دِینَکُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِنْ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَالْکُفَّارَ أَوْلِیاءَ … وَإِذَا نَادَیتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا مائده/ 57ـ 58 ؛ای کسانی که ایمان آوردهاید! افرادی که ایین شما را به باد استهزا و بازی میگیرند ـ از اهل کتاب و مشرکان ـ ولی خود انتخاب نکنید… آنها هنگامی که (اذان میگویید و مردم را) به نماز فرامیخوانید، آن را به مسخره و بازی میگیرند.
هدف از خواندن قرآن و حفظ آن چيست؟
هدف از خواندن قرآن، هدايت شدن و رسيدن به سعادت دنيوى و اخروى است. خواندن و حفظ قرآن نتايج بسيارى دارد كه ما تنها بخشى از آن را ذكر مىكنيم.
الف) تدبر و تفكر در قرآن:
يكى از هدفهاى يادگيرى و حفظ قرآن، تدبر در آن است. قرآن كريم خطاب به پيامبر اكرم(ص) مىفرمايد: «كتابى مبارك بر تو فرو فرستاديم تا در آياتش تدبر (وانديشه) كنند و خردمندان از آن پند گيرند».[1]
ب) تبرك به قرآن و به دست آوردن ثواب:
در اين مورد تشويقها و تأكيدهاى فراوانى از معصومين(ع) رسيده است:
1. امام صادق(ع): «قرآن عهد خداوند و فرمان اوست بر خلقش، پس بر مسلمان شايسته است در اين عهد خداوند نظر كند و روزى پنجاه آيه از آن را بخواند».[2]
آيا با خواندن قرآن مىتوانم در درسهايم موفق بشوم؟
با توجه به اينكه داشتن حافظه قوى براى موفقيت در درسها مؤثر است، خواندن قرآن[1] و حفظ آن هم يكى از عوامل تقويت حافظه به شمار مىرود. پس خواندن و حفظ قرآن، خود باعث موفقيت در درسها مىشود; چنان كه تجربه دانشآموزان قارى و حافظ قرآن هم اين مطلب را تأييد مىكند.
بايد توجه داشت كه خواندن وحفظ قرآن نبايد فرد را از تلاش و كوشش در درسها باز دارد، بلكه بايد با برنامهريزى منظم، هم به كارهاى قرآنى و هم به كارهاى درسىبرسد.
[1]. بحارالانوار، ج63، ص290.